Worksheet_6_คลังความรู้คลังข้อสอบ

คลังความรู้คลังข้อสอบ

Cr.pinterest

✏ สวัสดีเพื่อนๆ Blogger ทุกคน บทความต่อไปนี้จะเป็นเรื่องเกี่ยวกับระบบการศึกษาใหม่

หรือเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า ระบบ TCAS ซึ่งเริ่มต้นใช้ในปี 2560

และใครที่ต้องการทบทวนบทเรียนวิชาต่างๆเลือกทบทวนได้จากลิงก์ใต้บทความนี้ ✏

การคัดเลือกบุคคลเข้าศึกษาในสถาบันอุดมศึกษาใหม่

(Thai university Central Admission System : TCAS)

- รมว.ศธ. ได้มอบหมายให้ ทปอ. พิจารณาปรับรูปแบบการรับเข้าศึกษา โดยมีหลักการที่สำคัญ คือ ให้นักเรียนอยู่ในห้องเรียนจนจบหลักสูตร ให้จัดการสอบเพื่อการคัดเลือกได้หลังจากนักเรียนเรียนจบหลักสูตรโดยใช้ข้อสอบของส่วนกลาง และให้มีการบริหารสิทธิ์ในการสมัครเข้ามหาวิทยาลัย

- ทปอ. ได้รับหลักการ โดยเสนอแนวทางการรับนักเรียนเข้าศึกษาต่อในสถาบันอุดมศึกษาแบบใหม่ โดยสถาบันอุดมศึกษาในเครือข่าย ทปอ. จำนวน 30 แห่ง ร่วมกันพิจารณากระบวนการคัดเลือกบุคคลเข้าศึกษาต่อในสถาบันอุดมศึกษา เพื่อต้องการให้เกิดความเท่าเทียมกัน ซึ่งจะเริ่มใช้ตั้งแต่ปีการศึกษา 2561 เป็นต้นไป ด้วยหลักการ 3 ประการ

- ทปอ. ราชภัฏ และ ทปอ. ราชมงคล ได้รับหลักการในการเข้าร่วมดำเนินการตามแนวทางนี้ด้วย

☆หลักการสำคัญของ TCAS มี 3 ประการ ดังนี้
1. นักเรียนควรอยู่ในห้องเรียนจนจบชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6
2. ผู้สมัครแต่ละคนมีเพียง 1 สิทธิ์ ในการตอบรับในสาขาวิชาที่เลือก เพื่อความเสมอภาค
3. สถาบันอุดมศึกษาทุกแห่ง สังกัดกระทรวงศึกษาธิการ จะเข้าระบบ Clearing House เพื่อบริหาร 1 สิทธิ์ของผู้สมัคร

ข้อปฏิบัติระบบคัดเลือกบุคคลเข้าศึกษาสถาบันอุดมศึกษา TCAS ปีการศึกษา 2561

☆การรับสมัคร

1. การรับสมัครและการคัดเลือกรอบที่ 1/1, 1/2, 2 และ 5 ดำเนินการโดยมหาวิทยาลัย/สถาบันที่เปิดรับสมัคร และเป็นไปตามคุณสมบัติและประกาศของมหาวิทยาลัย/สถาบันนั้นๆ

2. การรับสมัครในรอบที่ 3 ดำเนินการโดยสมาคมที่ประชุมอธิการบดีแห่งประเทศไทย (ทปอ.) ส่วนการคัดเลือกดำเนินการโดยมหาวิทยาลัย/สถาบันที่เปิดรับสมัคร และเป็นไปตามคุณสมบัติและประกาศของมหาวิทยาลัย/สถาบันที่เปิดรับสมัคร

3. การรับสมัครและการคัดเลือกในรอบที่ 4 ดำเนินการโดยสมาคมที่ประชุมอธิการบดีแห่งประเทศไทย (ทปอ.) และเป็นไปตามคุณสมบัติและประกาศของสมาคมที่ประชุมอธิการบดีแห่งประเทศไทย (ทปอ.)

☆การคัดเลือกของสมาคมที่ประชุมอธิการบดีแห่งประเทศไทย (ทปอ.) ในรอบที่ 4

1. สมาคมที่ประชุมอธิการบดีแห่งประเทศไทย (ทปอ.) จะพิจารณาอันดับการเลือกจากใบสมัครที่ทำการสมัครครั้งล่าสุดและมีการชำระเงินเท่านั้น

2. ผู้สมัครจะต้องกรอกข้อมูลให้ครบถ้วน พร้อมทั้งตรวจสอบความถูกต้องก่อนยืนยันการสมัคร หากตรวจสอบพบว่า ข้อมูลที่แจ้งในใบสมัครเป็นเท็จ จะถือว่าการสมัครนี้เป็นโมฆะ และจะถูกตัดสิทธิ์การคัดเลือกบุคคลเข้าศึกษาในสถาบันอุดมศึกษา TCAS เป็นเวลา 3 ปี

3. สมาคมที่ประชุมอธิการบดีแห่งประเทศไทย (ทปอ.) จะพิจารณาคัดเลือกผู้สมัครที่มีผลคะแนน O-NET ในปีที่สำเร็จการศึกษาชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6

4. ผู้สมัครจะต้องสำเร็จการศึกษาชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย หรือเทียบเท่าภายในปีการศึกษา 2560 (ภายในวันที่ 15 พฤษภาคม 2560)

5. ผู้สมัครที่จบการศึกษาจากต่างประเทศต้องส่งใบแสดงผลการศึกษา (Transcript) พร้อมทั้งลงนามรับรองสำเนา ส่งมายังสมาคมที่ประชุมอธิการบดีแห่งประเทศไทย (ทปอ.)

6. ผู้สมัครจะต้องมีคะแนนรายวิชาครบตามองค์ประกอบที่แต่ละคณะ/สาขาวิชานั้นๆกำหนด หากมีคะแนนรายวิชาไม่ครบ จะถือว่าขาดคุณสมบัติเข้าศึกษาในคณะ/สาขาวิชานั้น

☆การสัมภาษณ์

1. หลักฐานประกอบการสอบสัมภาษณ์ ให้นำมาแสดงพร้อมสำเนาในวันสอบสัมภาษณ์ ได้แก่

- ใบสมัครที่พิมพ์ออกจากระบบการรับสมัคร

- วุฒิบัตรการศึกษา (ระเบียนแสดงผลการเรียน)

- บัตรประจำตัวประชาชน หรือพาสปอร์ต หรือใบต่างด้าว หรือหลักฐานตามที่ทางราชการออกให้มาแสดงว่าได้รับอนุญาตให้อยู่ในประเทศไทย

- หลักฐานอื่น (ถ้ามี) ซึ่งสมาคมอธิการบดีแห่งประเทศไทยจะประกาศให้ทราบในวันประกาศรายชื่อผู้มีสิทธิ์สอบสัมภาษณ์และตรวจร่างกายทาง http://tcas.cupt.net

2. หลักฐานประกอบการสอบสัมภาษณ์ไม่ครบ จะไม่อนุญาตให้เข้าสอบสัมภาษณ์

☆การยืนยันสิทธิ์

1. ผู้ที่ได้รับการคัดเลือกในแต่ละรอบ (ยกเว้นรอบที่ 4) ต้องทำการยืนยันสิทธิ์ที่ http://tcas.cupt.net หากไม่ทำการยืนยันสิทธิ์ จะถือว่าผู้ได้รับการคัดเลือกสละสิทธิ์ทั้งหมด

2. ผู้ได้รับการคัดเลือกมีสิทธิ์ในการยืนยันสิทธิ์ในคณะ/สาขาที่ต้องการได้เพียง 1 คณะ/สาขาเท่านั้น

3. ผู้ที่ได้รับการคัดเลือกมีสิทธิ์ในการเปลี่ยนแปลงการยืนยันสิทธิ์ในคณะ/สาขาที่ต้องการได้ 3 ครั้ง และภายในเวลาที่กำหนดเท่านั้น หากครบ 3 ครั้งแล้วจะไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้อีก ยกเว้นการสละสิทธิ์ทั้งหมด

4. ผู้ที่ได้รับการคัดเลือก เมื่อได้ยืนยันสิทธิ์แล้ว จะถูกตัดสิทธิ์จากการสมัครรอบถัดไป หากต้องการสมัครในรอบถัดไปจะต้องสละสิทธิ์ที่มีอยู่ก่อน ซึ่งการยืนยันสิทธิ์และการสละสิทธิ์จะต้องทำในระยะเวลาที่กำหนดไว้เท่านั้น

คําถาม – คําตอบ ระบบ TCAS

1.ระบบ TCAS คืออะไร

ตอบ ระบบการคัดเลือกบุคคลเข้าศึกษาในสถาบันอุดมศึกษาใหม่ (Thai university Central Admission System : TCAS) ดําเนินการตั้งแต่ปีการศึกษา 2561 เป็นต้นไป

- รมว.ศธ. ได้มอบหมายให้ ทปอ. พิจารณาปรับรูปแบบการรับเข้าศึกษา โดยมีหลักการที่สําคัญ คือ ให้นักเรียนอยู่ ในห้องเรียนจนจบหลักสูตร ให้จัดการสอบเพื่อการคัดเลือกได้หลังจากนักเรียนเรียนจบหลักสูตรโดยใช้ข้อสอบของส่วนกลาง และให้มีการบริหารสิทธิ์ในการสมัครเข้ามหาวิทยาลัย

- ทปอ. ได้รับหลักการโดยเสนอแนวทางการรับนักเรียนเข้าศึกษาต่อในสถาบันอุดมศึกษาแบบใหม่ โดย สถาบันอุดมศึกษาในเครือข่าย ทปอ. จํานวน 30 แห่ง ร่วมกันพิจารณากระบวนการคัดเลือกบุคคลเข้าศึกษาต่อใน สถาบันอุดมศึกษา เพื่อต้องการให้เกิดความเท่าเทียมกัน ซึ่งจะเริ่มใช้ตั้งแต่ปีการศึกษา 2561 เป็นต้นไป ด้วย หลักการ 3 ประการ

- ทปอ. ราชภัฏ และ ทปอ. ราชมงคล ได้รับหลักการในการเข้าร่วมดําเนินการตามแนวทางนี้ด้วย
หลักการสําคัญของ TCAS มี 3 ประการ ดังนี้

1. นักเรียนควรอยู่ในห้องเรียนจนจบชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6

2. ผู้สมัครแต่ละคนมีเพียง 1 สิทธิ์ ในการตอบรับในสาขาวิชาที่เลือก เพื่อความเสมอภาค

3. สถาบันอุดมศึกษาทุกแห่ง สังกัดกระทรวงศึกษาธิการ จะเข้าระบบ Clearing House เพื่อบริหาร 1 สิทธิ์ ของผู้สมัคร

2. ระบบ TCAS มีกี่รอบ

ตอบ ระบบ TCAS มี 5 รอบ ดังนี้

รอบที่ 1 การรับด้วย Portfolio โดยไม่มีการสอบข้อเขียน แบ่งเป็น รอบที่ 1/1 และ รอบที่ 1/2

รอบที่ 2 การรับแบบโควตาที่มีการสอบข้อเขียนหรือข้อปฏิบัติ

รอบที่ 3 การรับตรงร่วมกัน (โดยสมัครที่ส่วนกลาง เลือกได้ 4 คณะ/สาขา)

รอบที่ 4 การรับแบบ Admissions

รอบที่ 5 การรับตรงอิสระ

3. นักเรียนจะทราบได้อย่างไรว่า มีสถาบันอุดมศึกษาใดบ้างที่เข้าร่วมระบบ TCAS

ตอบ สถาบันอุดมศึกษาที่เข้าร่วมจะแจ้งให้นักเรียนที่ผ่านการคัดเลือกทราบ และสามารถดูได้ทางเว็บไซต http://tcas.cupt.net

4. เคลียริงเฮาส์คืออะไร

ตอบ เป็นการดําเนินการภายใต้ความร่วมมือของมหาวิทยาลัยกับสมาคมที่ประชุมอธิการบดีแห่งประเทศไทย (ทปอ.) ในการให้นักเรียนที่ผ่านการคัดเลือกในระบบรับตรงเข้าระบบเคลียริงเฮาส์ โดยจะต้องทําการยืนยันสิทธิ์เพื่อ เข้าศึกษาในสถาบันอุดมศึกษาผ่านทางเว็บไซต์ http://tcas.cupt.net ของสมาคมที่ประชุมอธิการบดีแห่งประเทศ ไทยตามวันที่กําหนด

5. การยืนยันสิทธิ์เคลียริงเฮาส์เลือกได้กี่ครั้ง เลือกแล้วเปลี่ยนได้ไหม

ตอบ การยืนยันสิทธิ์เปลี่ยนแปลงได้แต่ต้องไม่เกิน 3 ครั้ง สมาคม ทปอ. จะยึดข้อมูลครั้งหลังสุดที่นักเรียนยืนยยันสิทธิ์ และสามารถสละสิทธิ์ได้ ภายในวันที่สมาคม ทปอ. กําหนด

ซึ่งการสละสิทธิ มี 2 แบบ คือ

1) ไม่เข้ามาทํา การใดๆ ถือว่าสละสิทธิ์

2) เข้ามากดสละสิทธิ์ในระบบ

6. ถ้ายืนยันสิทธิ์เคลียริงเฮาส์ไปแล้ว จะสามารถสมัคร TCAS รอบถัดไปได้หรือไม่

ตอบ นักเรียนที่ยืนยันสิทธิ์จะถูกตัดสิทธิ์ในระบบ TCAS รอบถัดไป

7. เมื่อยืนยันสิทธิ์แล้วต้องดําเนินการอย่างไร

ตอบ หลังจากยืนยันสิทธิ์ สมาคม ทปอ. จะส่งรายชื่อผู้ที่ยืนยันสิทธิ์ไปยังมหาวิทยาลัย เพื่อให้มหาวิทยาลัย ประกาศรายชื่อผู้มีสิทธิ์เข้าศึกษาในระบบรับตรง นักเรียนสามารถตรวจสอบได้ที่เว็บไซต์ของมหาวิทยาลัยที่นักเรียน สอบติดและเว็บไซต์ http://tcas.cupt.net ซึ่งนักเรียนที่มีสิทธิ์เข้าศึกษาจะต้องชําระค่าธรรมเนียมการศึกษา และ ดําเนินการอื่นๆ ตามประกาศและข้อบังคับของสถาบันแห่งนั้น

8. วิชาสามัญ 9 วิชา มีวิชาอะไรบ้าง

ตอบ วิชาสามัญ 9 วิชา ได้แก่ ภาษาไทย สังคมศึกษา ภาษาอังกฤษ คณิตศาสตร1 คณิตศาสตร2 ฟิสิกส์ เคมี ชีววิทยา และ วิทยาศาสตรทั่วไป

9. จะสมัครสอบวิชาสามัญ 9 วิชา ได้ที่ไหน

ตอบ สมัครสอบได้ทางเว็บไซต์ของ สทศ. http://www.niets.or.th

10. นักเรียนสามารถสอบ 9 วิชาสามัญได้กี่ครั้ง

ตอบ นักเรียนสอบวิชาสามัญ 9 วิชาเพียงครั้งเดียว สามารถนําคะแนนไปใช้สมัครรับตรงได้ทุกมหาวิทยาลัยที่ กําหนดให้ใช้วิชาสามัญ 9 วิชา

11. ต้องไปสอบสัมภาษณ์ที่ไหน

ตอบ นักเรียนต้องติดตามการประกาศของมหาวิทยาลัยแต่ละแห่งที่นักเรียนไปสมัคร เมื่อมหาวิทยาลัย ประกาศรายชื่อผู้มีสิทธิ์สอบสัมภาษณ์นักเรียนต้องไปสอบสัมภาษณ์และตรวจร่างกายที่มหาวิทยาลัยที่สอบติดใน วันและเวลาที่มหาวิทยาลัยกําหนด

12. หลังจากสอบสัมภาษณ์แล้วต้องทําอย่างไร

ตอบ หลังจากการสอบสัมภาษณ์ มหาวิทยาลัยจะส่งรายชื่อผู้ที่ผ่านการสอบสัมภาษณ์หรือผ่านการคัดเลือกไป ยังสมาคมที่ประชุมอธิการบดีแห่งประเทศไทย (ทปอ.) และ สมาคมฯ จะประกาศรายชื่อนักเรียนที่ได้รับคัดเลือก ทางเว็บไซต์http://tcas.cupt.net ในวันเวลาที่ สมาคมฯ กําหนด นักเรียนที่สอบติดรับตรงจะต้องเลือกหรือ ยืนยันสิทธิ์มหาวิทยาลัยที่นักเรียนประสงค์เข้าศึกษาได้เพียงแห่งเดียว โดยเข้าไปที่เว็บไซต์ http://tcas.cupt.net ใน วันเวลาที่ สมาคม ทปอ. กําหนด
รอบที่ 4 (แอดมิชชั่น)

13. รอบที่ 4 หรือระบบแอดมิชชั่นกลางใช้องค์ประกอบอะไรบ้าง

ตอบ GPAX 20%

O-NET 30%

GAT 10-50%

PAT 0-40%

14. นักเรียนต้องเตรียมตัวอย่างไรในการเข้ามหาวิทยาลัยโดยระบบแอดมิชชั่นกลาง

ตอบ นักเรียนต้องศึกษาคุณสมบัติของแต่ละคณะที่ต้องการจะเลือกว่าใช้สัดส่วนคะแนน O-NET GAT และ PAT เท่าไหร่บ้าง แล้วสอบ O-NET, GAT, PAT ซึ่งจัดสอบโดยสถาบันทดสอบทางการศึกษาแห่งชาติ (สทศ.) ตามวันเวลา ที่ สทศ. กําหนด และต้องจบการศึกษาชั้นมัธยมศึกษาตอนปลายหรือเทียบเท่า

15. การแอดมิชชั่นกลางใช้เกรดเฉลี่ยสะสม (GPAX) กี่ภาคการศึกษา

ตอบ ใช้GPAX 6 ภาคการศึกษา จากใบรับรองผลการศึกษาที่ระบุวันที่จบภายในวันสุดท้ายของการรบัสมัครแอด มิชชั่นกลาง

16. ต้องใช้ 9 วิชาสามัญในการสมัครแอดมิชชั่นหรือไม่

ตอบ ไม่ใช้

17. GPAX ที่ใช้ในแอดมิชชั่นกลาง เป็น GPAX ที่ใช้ O-NET ถ่วง หรือGPAX ที่นักเรียนได้จริง

ตอบ ใช้ GPAX ที่นักเรียนได้จริง และลงวันที่จบการศึกษาภายในวันที่ 15 พ.ค. ของปีการศึกษานั้นๆ

18. GPAX ใน ปพ. ไม่ตรงกับที่สมาคม ทปอ. ประกาศ

ตอบ สมาคม ทปอ. ยึดคะแนน GPAX จากสํานักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ (สป.ศธ.) ในกรณีนี้ ให้นักเรียน ดําเนินการติดต่อทางโรงเรียนเพื่อประสานงานกับต้นสังกัด

19. เรียนอยู่ปี 1 แล้ว จะมาแอดมิชชั่นกลางต้องลาออกจากมหาวิทยาลัยก่อนหรือไม่

ตอบ อยู่ปี 1 แอดมิชชั่นได้โดยไม่ต้องลาออก ยกเว้นผู้ที่ศึกษาอยู่คณะเภสัชศาสตร์ที่ต้องการมาแอดมิชชั่นเข้า คณะเภสัชศาสตร์มหาวิทยาลัยอื่น ต้องลาออกก่อนที่มหาวิทยาลัยส่งรายชื่อตัดสิทธิ์มาที่ สมาคม ทปอ.

20. เรียนจบสายศิลป์จะแอดมิชชั่นเข้ามหาวิทยาลัยสายวิทย์ได้ไหม

ตอบ ให้ดูรายละเอียดเกี่ยวกับคุณสมบัติเฉพาะในหนังสือระเบียบการคัดเลือกฯ ซึ่งรายละเอียดเหล่านี้ มหาวิทยาลัยจะเป็นผู้กําหนด

21. สมัครแอดมิชชั่นแล้ว จะสามารถสมัครใหม่เลือกคณะใหม่ได้ไหม

ตอบ สมัครได้ โดยดําเนินการตามขั้นตอน ดังนี้

1. กรอกข้อมูลผู้สมัคร และเลือกคณะ/สาขา ที่ต้องการ

2. พิมพ์ใบสมัคร

3. นําใบสมัครไปชําระเงิน

การใช้ใบสมัครประมวลผล

1. กรณีที่ยังไม่ได้นําใบสมัครไปชําระเงินแต่เปลี่ยนใจ นักเรียนสามารถคีย์ใบสมัครใหม่ได้และนําใบสมัครที่ ต้องการไปชําระเงิน

2. กรณีที่นําใบสมัครไปชําระเงินแล้วต้องการเปลี่ยนคณะ นักเรียนต้องสมัครใหม่และไปชําระเงิน ทั้งนี้ต้อง ดําเนินการภายในวันเวลาที่สมาคม ทปอ. กําหนด

3. กรณีที่ชําระค่าสมัครหลายใบ สมาคม ทปอ. จะใช้ข้อมูลจากใบสมัครที่มีเลขที่สมัครมากที่สุดที่ชําระเงิน ค่าสมัครแล้ว (แม้ว่าจะนําใบสมัครที่มีเลขที่สมัครน้อยกว่าไปชําระเงินทีหลังใบสมัครที่มีเลขที่สมัครมากกว่าก็ตาม จะถือว่าใบสมัครที่มีเลขที่สมัครน้อยกว่าเป็นโมฆะ)

ปฎิทิน

Cr.http://tcas.cupt.net/calendar.php

O-Net

Cr. http://www.niets.or.th/th/catalog/view/214

📱 Application แนะนำ📱

Cr. http://www.learn.co.th/tcaster/

🚨 คลังความรู้ 🚨

PHYSIC

Cr.https://www.facebook.com/pnhongondemand

MATH

Cr.https://www.facebook.com/pnhongondemand

SOCIAL

Cr.https://www.youtube.com/

🚨 คลังติว 🚨

Cr.https://www.youtube.com

---------------------------------------------

moral and Ethics

Cr. https://www.pinterest.com

ค่านิยม 12 ประการ

Cr. http://sahuschai.blogspot.com/2015/07/5-12.html

1. ความรักชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์

= การประพฤติปฏิบัติตนที่แสดงถึงความสำนึกและภาคภูมิใจความเป็นไทยปฏิบัติตามหลักศาสนาที่ตนนับถือและจงรักภักดีต่อสถาบันพระมหากษัตริย์

2. ซื่อสัตย์ เสียสละ อดทน มีอุดมการณ์ในสิ่งที่ดีงามเพื่อส่วนรวม

= การประพฤติปฏิบัติตนที่แสดงถึงการยึดมั่นในความถูกต้อง ประพฤติตรงตามความเป็นจริงต่อตนเองและผู้อื่น ละความเห็นแก่ตัว รู้จักแบ่งปันช่วยเหลือสังคมและบุคคลที่ควรให้ รู้จักควบคุมตัวเองเมื่อประสบกับความยากลำบากและสิ่งที่ก่อให้เกิดความเสียหาย

3. กตัญญูต่อพ่อแม่ ผู้ปกครอง ครูบาอาจารย์

= การประพฤติที่แสดงถึงการรู้จักบุญคุณ ปฏิบัติตามคำสั่งสอน แสดงความรัก ความเคารพ ความเอาใจใส่ รักษาชื่อเสียง และตอบแทนบุญคุณของพ่อแม่ ผู้ปกครอง และครูอาจารย์

4. ใฝ่หาความรู้ หมั่นศึกษาเล่าเรียนทั้งทางตรง และทางอ้อม

= การประพฤติปฏิบัติตนที่แสดงถึงความตั้งใจเพียรพยายามในการศึกษาเล่าเรียน แสวงหาความรู้ทั้งทางตรงและทางอ้อม

5. รักษาวัฒนธรรมประเพณีไทยอันงดงาม

= การปฏิบัติตนที่แสดงถึงการเห็นคุณค่า ความสำคัญ ภาคภูมใจ อนุรักษ์ สืบทอดวัฒนธรรมและประเพณีไทยอันดีงาม

6. มีศีลธรรม รักษาความสัตย์ หวังดีต่อผู้อื่น เผื่อแผ่และแบ่งปัน

= การประพฤติปฏิบัติตน โดยยึดมั่นในคำสัญญา มีจิตใจโอบอ้อมอารี ช่วยเหลือผู้อื่นเท่าที่ช่วยได้ ทั้งกำลังทรัพย์ กำลังกาย และกำลังสติปัญญา

7. เข้าใจเรียนรู้การเป็นประชาธิปไตย อันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุขที่ถูกต้อง

= การแสดงถึงการมีความรู้ ความเข้าใจ ปฏิบัติตนตามหน้าที่และสิทธิของตนเอง เคารพสิทธิของผู้อื่นภายใต้การปกครองตามระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข

8. มีระเบียบวินัย เคารพกฎหมาย ผู้น้อยรู้จักการเคารพผู้ใหญ่

= การปฏิบัติตนตามข้อตกลง กฎเกณฑ์ ระเบียบ ข้อบังคับ และกฎหมายไทย มีความเคารพและนอบน้อมต่อผู้ใหญ่

9. มีสติรู้ตัว รู้คิด รู้ทำ รู้ปฏิบัติตามพระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

= การประพฤติปฏิบัติตนอย่างมีสติรู้ตัว รู้คิด รู้ทำอย่างรอบคอบ ถูกต้องเหมาะสม

และ น้อมนำพระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมาเป็นหลักปฏิบัติในการดำเนินชีวิต

10. รู้จักดำรงตนอยู่โดยใช้หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง

= การดำเนินชีวิตอย่างพอประมาณ มีเหตุผล มีภูมิคุ้มกันในตัวที่ดี มีความรู้ มีคุณธรรม และปรับตัวเพื่ออยู่ในสังคมได้อย่างมีความสุข ตามพระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

11. มีความเข้มแข็งทั้งร่ายกาย และจิตใจ ไม่ยอมแพ้ต่ออำนาจฝ่ายต่ำ หรือกิเลสมีความละอายเกรงกลัวต่อบาปตามหลักของศาสนา

= การปฏิบัติตนให้มีร่างกายสมบูรณ์แข็งแรงปราศจากโรคภัย และมีจิตใจที่เข้มแข็ง

มีความละอาย เกรงกลัวต่อบาป ไม่กระทำความชั่วใด ๆ ยึดมั่นในการทำความดีของศาสนา

12. คำนึงถึงผลประโยชน์ของส่วนรวม และของชาติมากกว่าผลประโยชน์ของตนเอง

= การปฏิบัติตนและให้ความร่วมมือในกิจกรรมที่เป็นประโยชน์ต่อส่วนรวม และประเทศชาติ ยอมเสียสละประโยชน์ส่วนตนเพื่อรักษาประโยชน์ของส่วนรวม

MV เพลง ค่านิยม 12 ประการ "ลูกทุ่ง"

Cr. https://www.youtube.com/watch?v=BjSK8snzKug

ค่านิยม 12 ประการ - รวมศิลปินจีเอ็มเอ็ม แกรมมี่

Cr. https://www.youtube.com/watch?v=H9891PGJl6Y

---------------------------------------------

ศาสตร์พระราชา

พ.ศ.2489-2510

พระราชกรณียกิจช่วงแรกเริ่ม

นับตั้งแต่ทรงขึ้นครองราชสมบัติวันที่ 9 มิถุนายน พ.ศ. 2489 พระองค์ได้ทรงประกอบพระราชกรณียกิจในด้านต่างๆ อันเป็นคุณประโยชน์มากมายต่อประชาชนชาวไทย โดยพระราชกรณียกิจช่วงแรกเริ่มจะเน้นไปที่การช่วยเหลือบรรเทาปัญหาเฉพาะหน้า โดยเฉพาะในด้านสาธารณสุข และปัจจัยพื้นฐานในการดำรงชีวิตของประชาชนจากการที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ ได้ทรงสัมผัสถึงชีวิตความเป็นอยู่ของราษฎรด้วยพระองค์เอง และทรงพบว่ามีความขาดแคลนของประชาชนในด้านสุขภาพอนามัย ดังนั้นไม่ว่าจะเสด็จพระราชดำเนินไปยังแห่งหนตำบลใด จึงโปรดเกล้าฯ ให้แพทย์หลวงที่ตามเสด็จฯ ได้ตรวจรักษาประชาชนตามรายทางในหมู่บ้านที่ขบวนเสด็จฯผ่านและโครงการรักษาพยาบาลผู้ป่วยนี้ได้ขยายวงกว้างขวางออกไปในภายหลังด้วย

ในระยะแรกระหว่างปีพ.ศ.2489-2510 มีพระราชกรณียกิจที่เกี่ยวกับการแพทย์และการสาธารณสุข

ดังนี้พ.ศ.2493 ทรงบริจาคพระราชทรัพย์เพื่อประโยชน์ทางการแพทย์

เนื่องจากปีนั้นประชาชนประสบปัญหาเป็นวัณโรคเป็นจำนวนมาก พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯได้พระราชทานพระราชทรัพย์จำนวน 5 แสนบาทสร้างตึกมหิดลวงศานุสรณ์ในบริเวณสถานเสาวภา สำหรับใช้ในการผลิตวัคซีนบีซีจีเพื่อป้องกันวัณโรคให้แก่ประชาชน

ตึกนี้เปิดใช้เมื่อ พ.ศ.2494 ต่อมาพระองค์มีพระราชดำริจัดสร้างภาพยนตร์ส่วนพระองค์และจัดฉายเพื่อหารายได้จากผู้ร่วมบริจาค โดยเสด็จพระราชกุศลสร้างตึกวชิราลงกรณ์ สภากาชาดไทย และ อาคารทางการแพทย์ โรงพยาบาลภูมิพลอดุลยเดช

พ.ศ.2495 เกิดโรคโปลิโอระบาดในประเทศไทย

ทำให้มีเด็กๆจำนวนไม่น้อยป่วยถึงขั้นเสียชีวิตและทุพพลภาพ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯทรงมีรับสั่งให้ทางสำนักราชเลขาธิการส่วนพระองค์โทรศัพท์สอบถามถึงการช่วยเหลือที่ต้องการ เมื่อความทราบฝ่าละอองธุลีพระบาททรงบริจาคเครื่องปอดเทียมให้แก่พยาบาลหลายแห่ง อาทิ โรงพยาบาลศิริราช นอกจากนั้นยังทรงบริจาคเครื่องช่วยฝึกเด็กที่ทุพพลภาพด้วยในการนี้สมเด็จพระบรมราชชนนี ได้ทรงช่วยเรื่องอุปกรณ์การเดินจนทำให้หน่วยแขนขาเทียมของโรงพยาบาลศิริราชได้ก้าวหน้าขึ้น จนเป็นที่พึ่งพิงแกผู้ทุพพลภาพ โดยเกิดเป็นมูลนิธิอนุเคราะห์คนพิการในพระอุปถัมภ์ของสมเด็จพระบรมราชชนนี ต่อมาทรงสนพระราชหฤทัยในการช่วยเหลือบรรดาทหารที่ต้องสูญเสียแขนขาจากการสู้รบในสงครามและเหตุการณ์อื่นๆ ทำให้หน่วยกายภาพบำบัดของโรงพยาบาลพระมงกุฏเกล้า ได้รับความช่วยเหลือจากสถาบันต่างๆ ทั้งในและต่างประเทศจนเทียบเท่ากับประเทศอื่น

พ.ศ.2498 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานทุน “อานันทมหิดล” แก่มหาวิทยาลัยแพทยศาสตร์

ซึ่งปัจจุบันนี้คือ มหาวิทยาลัยมหิดล ด้วยพระราชประสงค์ที่จะให้การแพทย์ของไทยเจริญไปอย่างรวดเร็วทัดเทียมประเทศอื่นๆที่พัฒนาแล้ว และเพราะว่า ขณะนั้นประเทศไทยยังขาดแพทย์ผู้ชำนาญเป็นจำนวนมาก จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานทุนดังกล่าวขึ้น โดยทั้งนี้จะเน้นไปที่แขนงวิชาที่ไม่มีสถาบันศึกษาภายในประเทศไทยและได้พระราชทานทุนนี้ทุกๆปี ซึ่งเกือบทั้งหมดเป็นทุนการศึกษาระดับปริญญาเอก ต่อมาได้ปรากฏให้เห็นเป็นรูปธรรมว่า การริเริ่มพระราชทานทุนอานันทมหิดลนั้น ทำให้วงการแพทย์ไทยได้แพทย์ผู้เชี่ยวชาญสำเร็จกลับมาทำหน้าที่เป็นอาจารย์แพทย์ที่ดีและท่านเหล่านี้ได้มีส่วนสนับสนุนการศึกษาค้นคว้าวิจัยทางการแพทย์เป็นอย่างมาก จึงทำให้หลายภาคส่วนให้ความสนใจร่วมบริจาคเงินสมทบทุนอย่างมากมาย พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯจึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ทุนนี้เปลี่ยนเป็นมูลนิธิเพื่อดำเนินการไปอย่างถาวรและเพื่อเป็นพระบรมราชานุสรณ์ แด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล จึงได้พระราชทานนาม มูลนิธินี้ว่า “มูลนิธิอานันทมหิดล”

พ.ศ.2499 ทรงบริจาคพระราชทรัพย์ผ่านทางมูลนิธิอานันทมหิดลสร้างสถาบันราชประชาสมาสัย

เพื่อทำงานร่วมกับโรงพยาบาลโรคเรื้อนพระประแดงที่พระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ทรงอุปถัมภ์ไว้แต่เดิม ทำให้การรักษาผู้ป่วยโรคเรื้อนทำได้ครบวงจร คือทั้งการรักษาและการศึกษาหาทางควบคุมโรค

พ.ศ.2500 จุดเริ่มต้นโครงการหน่วยแพทย์พระราชทาน

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯและสมเด็จพระนางเจ้าฯพระบรมราชินีนาถได้เสด็จฯ ไปทรงเยี่ยมเยียนราษฎรและประทับแรม ณ วังไกลกังวล อำเภอหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์เป็นเวลานานจึงได้ทรงรับสั่งให้แพทย์พยาบาลส่วนพระองค์ที่ตามเสด็จฯ มาด้วยจัดเครื่องมือทางการแพทย์ เครื่องใช้ยารักษาโรค ออกทำการตรวจรักษาประชาชนโดยไม่คิดค่าใช้จ่าย ต่อมาเมื่อเสด็จพระราชดำเนินทอดพระเนตรโครงการชาวเขาทางภาคเหนือและทรงพบว่าราษฎรที่มารอรับเสด็จฯ ป่วยเป็นไข้กันมาก จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้แพทย์ประจำพระองค์ที่ตามเสด็จฯ ตรวจและรักษาคนไข้ ตั้งแต่วันที่ 29 มกราคม พ.ศ. 2512 เป็นต้น

พ.ศ. 2510 ทรงให้กำเนิดโครงการหน่วยแพทย์พระราชทาน 25 โครงการ

เพื่อแก้ไขปัญหาในด้านต่างๆ ดังนี้

1. ทางด้านสุขภาพอนามัย จำนวนราษฎรทั้งหมดหรือเกือบทั้งหมดที่ได้รับพระมหากรุณาธิคุณในการบำบัดรักษาจากหน่วยแพทย์เคลื่อนที่พระราชทานจะเป็นชาวชนบทที่ยากจนที่มีอาชีพเป็นเกษตรกร

2. ทางด้านเศรษฐกิจ การที่ราษฎรเจ็บป่วยจะเป็นปัญหาในการประกอบอาชีพของราษฎร ซึ่งส่วนใหญ่เป็นเกษตรกรที่จะต้องใช้กำลังภายในการทำงาน ดังนั้น เมื่อได้รับการบำบัดรักษาให้มีสุขภาพพลานามัยที่ดีแล้วราษฎรเหล่านั้นก็สามารถมีร่างกายที่สามารถต่อสู้กับงานหนักในการประกอบอาชีพได้ ซึ่งจะได้ยังผลให้เศรษฐกิจส่วนรวมของสังคมดีขึ้นอย่างแน่นอน

พ.ศ.2511-2530

วิธีแห่งการพัฒนาที่ยั่งยืน

ดังที่ทราบกันดีว่าประชากรส่วนใหญ่ของประเทศไทยเป็นเกษตรกร ดังนั้นโครงการพัฒนาอันเนื่องมาจากพระราชดำริจึงเกี่ยวข้องอยู่กับเรื่องของการพัฒนาปัจจัยการผลิตต่างๆ เช่น ดิน น้ำ ที่ทำกิน ทุน และความรู้ด้านเกษตรกรรม โดยมีหลักการสำคัญของทุกเรื่องคือความเรียบง่าย ดังที่ได้ทรงใช้คำว่า “Simplify” หรือ “Simplicity” ซึ่งหมายความว่าโครงการต่างๆจะต้องเรียบง่ายไม่ยุ่งยากสลับซับซ้อน ทั้งในแนวความคิดและด้านเทคนิควิชาการจะต้องสมเหตุสมผล ทำได้รวดเร็วและสามารถแก้ไขปัญหาให้ก่อประโยชน์ได้จริง ตลอดจนมุ่งไปสู่วิถีแห่งการพัฒนาที่ยั่งยืน (Sustainability) อีกด้วย โดยศึกษาและวิจัยหาวิธีแก้ไขปัญหาเกี่ยวกับงานทางด้านการเกษตรได้เริ่มขึ้นภายในบริเวณพระตำหนักจิตรลดารโหฐาน
เมื่อปีพ.ศ. 2504 ภายใต้ชื่อ “โครงการส่วนพระองค์ สวนจิตรลดา”

มีวัตถุประสงค์ในการดำเนินงานเพื่อศึกษาและวิจัยหาวิธีแก้ไขปัญหาเกี่ยวกับงานทางด้านการเกษตรต่างๆ เช่น การปลูกข้าว การเลี้ยงโคนม การเพาะพันธุ์ปลานิล ฯลฯ ซึ่งผลการศึกษาดังกล่าว ก็ได้ถูกนำมาใช้เป็นแนวทางในการทำเกษตรกรรมอีกมากมายนอกจากนี้ยังเป็นการดำเนินการโดยไม่มุ่งหวังผลตอบแทน จึงได้มีโครงการที่ตั้งขึ้นเพื่อบรรเทาความเดือดร้อนทางด้านการเกษตร เช่น เมื่อเกิดปัญหาน้ำนมดิบล้นตลาด พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างโรงนมผงขึ้น เพื่อแปรรูปน้ำนมดิบให้เก็บไว้ได้นาน โดยพระราชทานพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์เป็นทุนในการก่อสร้างและยังมีการตั้งศูนย์รวมนม เพื่อรับซื้อน้ำนมจากเกษตรกรผู้เลี้ยงโคนมอีกด้วย
พ.ศ. 2512 โครงการหลวงและโครงการฝนหลวงโครงการหลวงกำเนิด “โครงการหลวง”

ในปี พ.ศ. 2512 ซึ่งเป็นโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ เพื่อส่งเสริมอาชีพเกษตรกรรม ปลูกพืชผลเมืองหนาว ทดแทนการปลูกฝิ่น ตามแนวพระราชดำริที่ว่า “ช่วยให้เขา ช่วยตัวเอง” โดยหม่อมเจ้าภีศเดชรัชนี เป็นผู้รับผิดชอบในฐานะประธานมูลนิธิโครงการหลวงโดยสถานีวิจัยแห่งแรกของโครงการหลวงคือ สถานีเกษตรหลวงอ่างขาง ซึ่งตั้งอยู่ที่ อ. ฝาง จ. เชียงใหม่
ซึ่งในปัจจุบันโครงการหลวงได้ขยายการดำเนินงานให้ครอบคลุมพื้นที่มากขึ้น ทั้งใน 5 จังหวัดภาคเหนือคือ เชียงใหม่ เชียงราย ลำพูน พะเยา และแม่ฮ่องสอน รวมหมู่บ้านในเขตปฏิบัติการทั้งสิ้น 267 หมู่บ้านผลผลิตจากโครงการหลวงในปัจจุบัน ประกอบด้วย ผักปลอดภัยสารพิษ สมุนไพร ถั่วและธัญพืช ผลไม้ เห็ด ดอกไม้เมืองหนาว ผลิตผลปศุสัตว์ ผลิตผลประมงผลิตผลป่าไม้ ดอกไม้แห้ง ผลิตภัณฑ์จากแฝก ไม้กระถาง รวมไปถึงผลิตภัณฑ์แปรรูปต่างๆ อีกมากมาย

โครงการฝนหลวงเมื่อคราวที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ

เสด็จพระราชดำเนินเยี่ยมพสกนิกร เมื่อปี พ.ศ. 2498 ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ได้ทรงรับทราบถึงความเดือดร้อนทุกข์ยากของราษฎรและเกษตรกรที่ขาดแคลนน้ำอุปโภคบริโภคและใช้ในการเกษตร จึงได้มีพระมหากรุณาธิคุณพระราชทานโครงการพระราชดำริ "ฝนหลวง" (Artificial Rain) ให้กับ ม.ร.ว.เทพฤทธิ์ เทวกุล ไปดำเนินการ ซึ่งต่อมาได้เกิดเป็นโครงการค้นคว้าทดลองปฏิบัติการฝนเทียมหรือฝนหลวงขึ้น ในสังกัดสำนักงานปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เมื่อปี พ.ศ. 2512 แล้ว ด้วยความสำเร็จของโครงการ จึงได้ตราพระราชกฤษฎีการก่อตั้งสำนักงานปฏิบัติการฝนหลวงขึ้นในปี พ.ศ. 2518 ในสังกัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เพื่อเป็นหน่วยงานรองรับโครงการพระราชดำริฝนหลวงต่อไป

การพัฒนาดิน

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงมีแนวพระราชดำริเพื่อแก้ไขปัญหาในเรื่องของทรัพยากรที่ดิน ทั้งในแง่ของปัญหาดินที่เสื่อมโทรม ขาดคุณภาพ และการขาดแคลนที่ดินทำกินสำหรับเกษตรกร แนวพระราชดำริและพระราชกรณียกิจเกี่ยวกับการจัดการทรัพยากรที่ดินสามารถแบ่งได้เป็น 3 ด้านหลัก ได้แก่ 1. การจัดและพัฒนาที่ดิน 2. การพัฒนาและอนุรักษ์ดิน 3. การดำเนินการเกี่ยวกับกรรมสิทธิ์ที่ดิน "ป่าเตรียมสงวน"

1. การจัดและพัฒนาที่ดินปัญหาการขาดแคลนที่ดินทำกินของเกษตรกร

เป็นปัญหาสำคัญยิ่งในอดีต งานจัดและพัฒนาที่ดินจึงเป็นงานแรกๆ ที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ ทรงให้ความสำคัญ ทรงเริ่มโครงการพัฒนาที่ดินหุบกะพง ตามพระราชประสงค์ เมื่อปี พ.ศ.2511 โดยมุ่งแก้ไขปัญหาการไม่มีที่ดินทำกินของเกษตรกรเป็นสำคัญดังพระราชดำรัสที่ว่า

"…มีความเดือดร้อนอย่างยิ่งว่าประชาชนในเมืองไทยจะไร้ที่ดิน และถ้าไร้ที่ดินแล้วก็จะทำงานเป็นทาสเขา ซึ่งเราไม่ปรารถนาที่จะให้ประชาชนเป็นทาสคนอื่น แต่ถ้าเราสามารถที่จะขจัดปัญหานี้ โดยเอาที่ดินจำแนกจัดสรรอย่างยุติธรรม อย่างมีการจัดตั้งจะเรียกว่านิคมหรือจะเรียกว่าหมู่หรือกลุ่ม หรือสหกรณ์ก็ตาม ก็จะทำให้คนที่มีชีวิตแร้นแค้นสามารถที่จะพัฒนาตัวเองขึ้นมาได้…"

พระราชดำริแนวทางหนึ่งในการแก้ไขปัญหานี้ได้แก่ การนำเอาวิธีการปฏิรูปที่ดินมาใช้ในการจัดและพัฒนาที่ดินที่เป็นป่าเสื่อมโทรม ทิ้งร้าง ว่างเปล่า นำมาจัดสรรให้เกษตรกรที่ไร้ที่ทำกิน ได้ประกอบอาชีพ ในรูปของหมู่บ้านสหกรณ์ และโครงการจัดและพัฒนาที่ดินในรูปแบบอื่นๆ ทั้งนี้ได้ให้สิทธิทำกินชั่วลูกชั่วหลาน แต่ไม่ให้กรรมสิทธิ์ในการถือครอง พร้อมกับจัดบริการพื้นฐานให้ตามความเหมาะสม นอกจากนี้ยังมีการจัดพื้นที่ทำกินให้ราษฎรชาวไทยภูเขา สามารถดำรงชีพอยู่ได้เป็นหลักแหล่ง โดยไม่ต้องทำลายป่าอีกต่อไปในการจัดพื้นที่ต่างๆ ดังกล่าวนี้ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ ทรงมีหลักการว่าโครงการเกี่ยวกับการพัฒนาที่ดินเพื่อการเกษตร ต้องทำควบคู่ไปกับการพัฒนาแหล่งน้ำ เช่น โครงการนิคมสหกรณ์หุบกะพง (ในพระบรมราชูปถัมภ์) อ. ชะอำ จ. เพชรบุรี โครงการจัดพัฒนาที่ดินทุ่งลุยลาย อันเนื่องมาจากพระราชดำริ อ. คอนสาร จ. ชัยภูมิ และโครงการจัดพัฒนาที่ดินตามพระราชประสงค์ "หนองพลับ" อ. หัวหิน จ. ประจวบคีรีขันธ์
2. การพัฒนาและอนุรักษ์ดินหลังจากงานจัดสรรที่ดินทำกินในระยะแรกแล้ว
แนวพระราชดำริในการจัดการทรัพยากรดินของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้ขยายขอบเขตไปสู่เรื่องการพัฒนาและอนุรักษ์ดินเพื่อการเกษตรกรรม โดยมุ่งเน้นวีธีการตามธรรมชาติที่พยายามสร้างความสมดุลของระบบนิเวศ เช่น ให้มีการปลูกไม้ใช้สอยร่วมกับการปลูกพืชไร่ เพื่อสร้างร่มเงาและรักษาความชุ่มชื้น หรือการปลูกพืชบางชนิดในพื้นที่ซึ่งดินไม่ดี แต่พืชชนิดนั้นให้ประโยชน์ในการบำรุงดินให้อุดมสมบูรณ์ขึ้นโดยไม่ต้องลงทุนใช้ปุ๋ยเคมี หรือพื้นที่บางแห่งไม่เหมาะสมสำหรับการปลูกพืชผล ทรงแนะนำให้ใช้ประโยชน์ด้านอื่น เช่น ฟื้นฟูเป็นทุ่งหญ้าเลี้ยงสัตว์ เป็นต้นในระยะต่อมาพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ ทรงมีพระราชดำริในการแก้ไขปัญหาที่ดินที่เน้นเฉพาะเรื่องมากขึ้น เช่น การศึกษาวิจัยเพื่อแก้ไขปัญหาดินเค็ม ดินเปรี้ยว ดินทราย ในภาคกลางและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ปัญหาดินพรุ ในภาคใต้ และที่ดินชายฝั่งทะเล รวมถึงงานในการแก้ไขปรับปรุงและฟื้นฟูดินที่เสื่อมโทรมพังทลายจากการชะล้างหน้าดิน ตลอดจนการทำแปลงสาธิตการพัฒนาที่ดินเพื่อการเกษตรกรรมในบางพื้นที่ ที่มีปัญหาในเรื่องดินเสื่อมโทรมด้วยสาเหตุต่างๆ ทั้งนี้ก็เพื่อให้พื้นที่ที่มีปัญหาเรื่องดินทั้งหลาย สามารถใช้ประโยชน์ทางการเกษตรได้อีก
3. การดำเนินการเกี่ยวกับกรรมสิทธิ์ที่ดิน "ป่าเตรียมสงวน"
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชดำริว่า ปัญหาการบุกรุกเข้า

พ.ศ.2531-2540

วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีเพื่อความยั่งยืน

งานทางด้านวิทยาศาสตร์ซึ่งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ ทรงสนพระทัยมีมากและได้ทรงดำเนินการที่จะพัฒนาวิทยาศาสตร์เทคโนโลยีและนวัตกรรมให้ก้าวหน้าทันสมัยสามารถแบ่งแยกให้เด่นชัดในด้านต่างๆ ดังนี้

วิศวกรรมการเกษตรกับการพัฒนาแหล่งน้ำและพลังงาน

จากการที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ ได้เสด็จเยี่ยมราษฎรในชนบททรงได้พบเห็นท้องถิ่นหลายแห่งประสบปัญหาความแห้งแล้ง ขาดแคลนน้ำ ทั้งเพื่อการอุปโภคบริโภค และทำการเกษตร โดยเฉพาะอย่างยิ่งในฤดูกาลการเพาะปลูกเกษตรกรจะประสบความเดือดร้อนมากในขณะฝนทิ้งช่วง ซึ่งสร้างความสูญเสียทางเศรษฐกิจแก่เกษตรกรเป็นอย่างสูง ดังนั้น ด้วยสายพระเนตรที่ยาวไกลและทรงความเป็นอัจฉริยะในพระองค์ท่าน ในปีพุทธศักราช 2499 ได้มีพระราชดำริให้ค้นหาวิธีการที่จะทำให้เกิดฝนตกนอกฤดูกาลธรรมชาติ โดยนำเทคโนโลยีและทรัพยากรที่มีอยู่มาประยุกต์กับศักยภาพของการเกิดฝนในเขตร้อน และเป็นที่มาของ “ฝนหลวง” ดังที่ที่รู้จักกันโดยทั่วไปต่อมาได้ตราพระราชกฤษฎีกาก่อตั้งสำนักงานปฏิบัติการฝนหลวง
เมื่อปีพุทธศักราช 2518 เพื่อเป็นหน่วยงานรองรับโครงการพระราชดำริฝนหลวง และมีสถานีปฏิบัติการฝนหลวงกระจายตามภูมิภาค 7 จังหวัด ได้แก่ นครสวรรค์ เชียงใหม่ ขอนแก่น อุดรธานี นครราชสีมา ลพบุรี และประจวบคีรีขันธ์นอกจากนี้ในเรื่องของน้ำซึ่งนับเป็นทรัพยากรธรรมชาติที่มีความสำคัญยิ่งต่อมนษย์ ทั้งในด้านการบริโภค อุปโภค เกษตรกรรม อุตสาหกรรม และการคมนาคม พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ ทรงตระหนักถึงความสำคัญของน้ำต่อชีวิตความเป็นอยู่ของราษฎร จากการเสด็จพระราชดำเนิน ทรงเยี่ยมราษฎร ทำให้ทรงได้รับข้อมูลปัญหาการขาดแคลนน้ำ ทั้งเพื่อการเพาะปลูกและการบริโภคอุปโภคโครงการพัฒนาแหล่งน้ำโครงการแรกที่กรมชลประทานดำเนินการก่อสร้างเพื่อสนองพระราชดำริ คือ การก่อสร้างอ่างเก็บน้ำเขาเต่า อำเภอหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ เพื่อเก็บกักน้ำให้ราษฎรใช้บริโภคและอุปโภคในรัชสมัยนี้ มีการก่อสร้างเขื่อนจำนวนมากด้วยวัตถุประสงค์ต่างๆ กัน ได้แก่ การก่อสร้างเขื่อนเจ้าพระยาเมื่อปีพุทธศักราช 2499 เพื่อประโยชน์ในการเพาะปลูก และการก่อสร้างเขื่อนภูมิพลและเขื่อนสิริกิติ์ในปีพุทธศักราช 2501 และ 2506 ตามลำดับ เพื่อประโยชน์ในการผลิตกระแสไฟฟ้าเพื่อประโยชน์ในการสูบน้ำเก็บกักน้ำเพื่อการเพาะปลูกและเพื่อบรรเทาอุทกภัยด้านวิศวกรรมการเกษตรนั้น ทรงพระราชทานพระราชดำริให้ออกแบบประดิษฐ์เครื่องจักรกลเพื่อใช้ในการเกษตรขึ้นหลากหลายรูปแบบ ได้แก่ เครื่องเจาะข้อกระบอกเครื่องสีข้าวใช้แรงคน เครื่องนวดข้าวใช้แรงคน เครื่องสูบน้ำพลังน้ำ 5 รูปแบบ ฯลฯ

ด้านวิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อมพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ

ทรงใช้หลักการทางวิทยาศาสตร์ ในการจัดการด้านอนุรักษ์สภาพแวดล้อม โดยใช้วิธีการง่ายๆ ไม่ยุ่งยากซับซ้อน และสอดคล้องกับสภาพธรรมชาติและระบบนิเวศน์ พระองค์ท่านทรงโปรดที่จะทำสิ่งที่ยากให้กลายเป็นง่าย ทำสิ่งที่สลับซับซ้อนให้เข้าใจง่าย อย่างเช่น หลักการบำบัดน้ำเสียโดยการทำให้เจือจาง (Dilution) หรือ น้ำดีไล่น้ำเสีย โดยใช้หลักการตามธรรมชาติแห่งแรงโน้มถ่วงของโลก (Gravity Flow) โดยรับน้ำจากแม่น้ำเจ้าพระยา หรือจากแหล่งน้ำภายนอกส่งเข้าไปตามคลองต่างๆ เช่น คลองบางเขน คลองบางซื่อ คลองแสนแสบ คลองเทเวศร์ และ คลองบางลำพู ฯลฯ เป็นต้น หรือดังเช่น การบำบัดน้ำเสียโดยการใช้ผักตบชวา (Filtration) ซึ่งมีอยู่ตามธรรมชาติให้ดูดซับสิ่งสกปรกปนเปื้อนในน้ำให้บรรเทาลง ณ บึงมักกะสัน หรือใช้อธรรมปราบอธรรม นอกจากนี้ยังมีทฤษฎีการบำบัดน้ำเสียโดยใช้กระบวนการทางชีวศึกษา ผสมผสานกับเครื่องกลเติมอากาศแบบ “สระเติมอากาศชีวภาพบำบัด” (Aerated Lagoon) ณ บึงพระราม 9 จึงได้มีการออกแบบและสร้างเครื่องกลเติมอากาศขึ้น 9 รูปแบบ คือ RX – 1 – RX – 9 และที่รู้จักกันทั่วไป คือ “กังหันน้ำชัยพัฒนา” RX – 2พระราชกรณียกิจ และพระราชดำริ ด้านวิทยาศาสตร์ต่างๆ นี้ นับเป็นพระปรีชาสามารถของพระองค์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ ยากที่หาผู้ใดเสมอเหมือน เป็นที่ประจักษ์และเป็นที่สรรเสริญพระเกียรติคุณทั่วทิศานุทิศ ดังที่มูลนิธิโทเรเพื่อการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ ประเทศไทย ได้ขอพระราชทานพระบรมราชานุญาตทูลเกล้าฯ ถวายรางวัลวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ประเทศไทย ประจำพุทธศักราช 2537 เพื่อสดุดีพระเกียรติคุณ อีกทั้งเพื่อเป็นเกียรติและสิริมงคลอันสูงค่าแก่วงการวิทยาศาสตร์ไทยสืบไป

ด้านวิจัยและพัฒนา
จากการที่ทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจและพระราชทานแนวพระราชดำริในการพัฒนาประเทศมากมายทำให้ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ การพัฒนาด้านวิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยีคือการประยุกต์ใช้วิทยาศาสตร์เพื่อการอยู่ร่วมกับธรรมชาติอย่างยั่งยืน ดังนั้น วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีจึงมีความสัมพันธ์กับชีวิตมนุษย์ ซึ่งเป็นการแสดงออกถึงลักษณะของภูมิปัญญาท้องถิ่น และเทคโนโลยีพื้นบ้าน ความเจริญก้าวหน้าด้านวิทยาการทำให้วิทยาศาสตร์เทคโนโลยีมีความก้าวหน้าขึ้น และด้วยเหตุนี้จึงมีการออกพระราชบัญญัติจัดตั้งหน่วยงาน เพื่อรับผิดชอบ ได้แก่ สถาบันวิจัยจุฬาภรณ์ สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ กระทรวงวิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยีแห่งชาติ เป็นต้น ด้านการพัฒนาบุคลากร มีการจัดตั้งมหาวิทยาลัยของรัฐและเอกชนเป็นจำนวนมาก รวมทั้งมีการให้ทุนทางการศึกษาด้านวิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยียังต่างประเทศในหลายด้าน เช่น การสำรวจทรัพยากรธรรมชาติด้วยดาวเทียม การใช้พลังงานปรมาณู เพื่อการถนอมอาหาร การศึกษาและการเตรียมความพร้อมสำหรับการใช้พลังงานปรมาณูเป็นแหล่งของพลังงานไฟฟ้าในอนาคตผลงานการพัฒนาตามแนวพระราชดำรินั้น ได้ปรากฏอย่างชัดเจนแล้วในปัจจุบัน กล่าวคือ ประชาชนเหล่านั้นมีสภาพชุมชน และสิ่งแวดล้อมดีขึ้น มีความเป็นอยู่ดีขึ้น สิ่งเหล่านี้เกิดขึ้นได้ก็ด้วยพระราชอัจฉริยภาพ และสายพระเนตรอันกว้างไกลของพระองค์แล้ว ยังมีสถาบันการศึกษาต่างๆ ทูลเกล้าฯ ถวายปริญญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์แด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวในสาขาต่างๆ รวมแล้ว 192 ปริญญา แยกเป็นปริญญาสาขาทางวิทยาศาสตร์ 82 ปริญญา วิศวกรรมศาสตร์ 16 ปริญญา สาขาอื่น เช่น สังคมศาสตร์ แพทย์ศาสตร์ ดนตรี นิติศาสตร์ อีก 94 ปริญญา
พ.ศ. 2530 กำเนิดมูลนิธิชัยพัฒนามูลนิธิชัยพัฒนา
เป็นมูลนิธิซึ่งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ ได้มีพระราชดำริให้จัดตั้งขึ้นเพื่อสนับสนุนการดำเนินงานตามโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ และโครงการพัฒนาอื่นๆ เพื่อช่วยเหลือประชาชนในด้านเศรษฐกิจ และสังคมให้มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นและสามารถพึ่งพาตนเองได้การดำเนินงานของมูลนิธิชัยพัฒนา จะเน้นกิจกรรมเพื่อการพัฒนาที่ไม่ซ้ำซ้อนกับโครงการของรัฐที่มีอยู่แล้ว แต่จะพยายามสนับสนุน ส่งเสริม และประสานงานให้โครงการต่างๆ เกิดความสมบูรณ์และสามารถดำเนินการได้อย่างรวดเร็ว สอดคล้องกับสถานการณ์ โดยเฉพาะในกรณีที่โครงการของรัฐถูกจำกัดด้วยเงื่อนไขของระเบียบต่างๆ ทำให้ไม่สามารถดำเนินการได้ทันที เช่นในกรณีที่อาจต้องจัดซื้อที่ดินจากราษฎรบางส่วน แต่รัฐมีปัญหางบประมาณ หรือถูกจำกัดด้วยเงื่อนไขของระเบียบต่างๆ มูลนิธิชัยพัฒนาจะช่วยเหลือตามความเหมาะสม เพื่อให้โครงการนั้นดำเนินการได้อย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพสูงสุด
พ.ศ. 2538 โครงการแก้มลิงโครงการแก้มลิง
เป็นแนวคิดในพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ เพื่อแก้ปัญหาอุทกภัย โดยพระองค์ทรงตระหนักถึงความรุนแรงของอุทกภัยที่เกิดขึ้นในกรุงเทพมหานคร เมื่อปี พ.ศ.2538 จึงมีพระราชดำริ "โครงการแก้มลิง" ขึ้น เมื่อวันที่ 14 พฤศจิกายน พ.ศ. 2538 โดยให้จัดหาสถานที่เก็บกักน้ำตามจุดต่างๆ ในกรุงเทพมหานคร เพื่อรองรับน้ำฝนไว้ชั่วคราว เมื่อถึงเวลาที่คลองพอจะระบายน้ำได้จึงค่อยระบายน้ำจากส่วนที่กักเก็บไว้ออกไป จึงสามารถลดปัญหาน้ำท่วมได้ ทั้งนี้ นอกจากโครงการแก้มลิงจะมีขึ้นเพื่อช่วยระบายน้ำ ลดความรุนแรงของปัญหาน้ำท่วมในพื้นที่กรุงเทพมหานครและบริเวณใกล้เคียงแล้ว ยังเป็นการช่วยอนุรักษ์น้ำและสิ่งแวดล้อมอีกด้วย โดยน้ำที่ถูกกักเก็บไว้ เมื่อถูกระบายสู่คูคลอง จะไปบำบัดน้ำเน่าเสียให้เจือจางลง และในที่สุดน้ำเหล่านี้จะผลักดันน้ำเสียให้ระบายออกไปได้

พ.ศ.2540-2541

วิกฤตทางการเงินในเอเชีย

พ.ศ. 2540 เป็นช่วงวิกฤตการเงินที่ส่งผลกระทบถึงหลายประเทศในทวีปเอเชีย และวิกฤตได้เริ่มขึ้นในประเทศไทย เมื่อค่าเงินบาทลดลงอย่างมาก จนนายกรัฐมนตรีของประเทศไทยในขณะนั้นจึงตัดสินใจลอยตัวค่าเงินบาท เพื่อตัดการอิงเงินสกุลดอลลาร์สหรัฐ โดยก่อนหน้าการล่มสลายของค่าเงิน ประเทศไทยมีภาระหนี้สาธารณะซึ่งทำให้ประเทศอยู่ในสภาพล้มละลาย และเมื่อวิกฤตดังกล่าวขยายออกนอกประเทศ ค่าเงินของประเทศส่วนใหญ่ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้และญี่ปุ่นก็ได้ทรุดตัวลงเช่นกัน ตลาดหลักทรัพย์ปรับตัวลดลงและรวมไปถึงราคาสินทรัพย์อื่น ๆ และทำให้หนี้เอกชนเพิ่มสูงขึ้นทำให้ธุรกิจเอกชน เช่น บริษัทบ้านจัดสรร อุตสาหกรรมก่อสร้าง อุตสาหกรรมผลิตวัสดุก่อสร้าง สถาบันการเงิน ธนาคาร ธุรกิจการพิมพ์การโฆษณา ถูกกระทบอย่างรุนแรง หลายแห่งต้องปิดกิจการ หลายแห่งมีหนี้ท่วมตัว พนักงานจำนวนมากถูกปลดออกจากงาน

พ.ศ. 2540-2542 พระราชดำรัสเกี่ยวกับเศรษฐกิจพอเพียง

“เศรษฐกิจพอเพียง” หรือ “Sufficiency Economy” เป็นปรัชญาที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชดำรัสชี้แนะแนวทางการดำเนินชีวิต แก่พสกนิกรชาวไทยมาโดยตลอดตั้งแต่ก่อนเกิดวิกฤติการณ์ทางเศรษฐกิจ และเมื่อภายหลังได้ถูกพูดถึงอย่างชัดเจนในวันที่ 4 ธันวาคม พ.ศ. 2541 ซึ่งทรงเน้นย้ำแนวทางการแก้ไข เพื่อให้รอดพ้น และสามารถดำรงอยู่ได้อย่างสมดุล มั่นคงและยั่งยืน ภายใต้กระแสโลกาภิวัตน์และความเปลี่ยนแปลงต่างๆ

ปี 2540“ความพอเพียง”

“... ความพอเพียงนี้ไม่ได้หมายความว่าทุกครอบครัวจะต้องผลิตอาหารของตัว จะต้องทอผ้าใส่เอง อย่างนั้นมันมากเกินไป แต่ว่าในหมู่บ้าน หรือในอำเภอ จะต้องมีความพอเพียงพอสมควร บางสิ่งบางอย่างที่ผลิตได้มากกว่าความต้องการ ก็ขายได้ แต่ในที่ไม่ห่างไกลเท่าไหร่ ไม่ต้องเสียค่าขนส่งมากนัก...“...มีเงินเดือนเท่าไร จะต้องใช้ภายในเงินเดือน...การทำแชร์นี้เท่ากับเป็นการกู้เงิน การกู้เงินนี้นำมาใช้ในสิ่งที่ไม่ทำรายได้นั้นไม่ดี อันนี้เป็นข้อสำคัญ เพราะว่าถ้ากู้เงิน และทำให้มีรายได้ ก็เท่ากับจะใช้หนี้ได้ ไม่ต้องติดหนี้ ไม่ต้องเดือนร้อน ไม่ต้องเสียเกียรติ...กู้เงินนั้น เงินจะต้องให้เกิดประโยชน์ มิใช่กู้สำหรับไปเล่น ไปทำอะไรที่ไม่เกิดประโยชน์...”พระราชดำรัสในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา4 ธันวาคม 2540

ปี 2541“เศรษฐกิจพอเพียง”

“สมัยก่อนนี้พอมีพอกิน สมัยนี้ชักจะไม่พอมีพอกิน จึงต้องมีนโยบายที่จะทำเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อที่จะให้ทุกคนมีความพอเพียงได้ ให้พอเพียงนี้ก็หมายความว่า มีกินมีอยู่ ไม่ฟุ่มเฟือยไม่หรูหราก็ได้ แต่ว่าพอ”

พระราชดำรัสเนื่องในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษ 4 ธันวาคม 2541

ปี 2542เศรษฐกิจพอเพียง (Sufficiency Economy) กับการแก้ปัญหาวิกฤตเศรษฐกิจ

“…เศรษฐกิจพอเพียง แปลว่า “Sufficiency Economy” ...ไม่มีอยู่ในตำราเศรษฐกิจ จะมีได้อย่างไร เพราะว่าเป็นทฤษฎีใหม่ เป็นตำราใหม่ ถ้ามีอยู่ในตำรา ก็หมายความว่าเราก๊อบปี้มา เราลอกเขามา เราไม่ได้ลอก ไม่อยู่ในตำราเศรษฐกิจ...Sufficiency Economy นั้นไม่มีในตำรา การที่พูดว่าไม่มีในตำรานี่ ที่ว่าเป็นเกียรตินั้น ก็หมายความว่าเรามีความคิดใหม่ และโดยที่ผ่านผู้เชี่ยวชาญสนใจ ก็หมายความว่าเราก็สามารถที่จะคิดอะไรได้จะถูกจะผิดก็ช่าง แต่ว่าเขาสนใจ เขาก็สามารถที่จะไปปรับปรุง หรือไปใช้หลักการเพื่อที่จะให้เศรษฐกิจของประเทศและของโลกพัฒนาดีขึ้น...”

พระราชดำรัสเนื่องในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา23 ธันวาคม 2542

เศรษฐกิจพอเพียง เป็นทั้งหลักคิด และแนวทางปฏิบัติตนของแต่ละบุคคล และองค์กรในทุกระดับ โดยคำนึงถึง 3 หลักการ ได้แก่

(1) ความพอประมาณกับศักยภาพของตนเองและสภาวะแวดล้อมตามความเป็นจริง

(2) ความมีเหตุมีผลบนพื้นฐานความถูกต้อง

(3) การมีภูมิคุ้มกันที่ดีในตัวเอง คือ ไม่ประมาทในการดำเนินชีวิตที่ต้องประสบกับความเปลี่ยนแปลงต่างๆ ตลอดเวลา และการที่จะคิด พูด ทำ อย่างพอเพียงได้นั้น จำ เป็นจะต้องใช้ความรู้ต่างๆ อย่างถูกหลักวิชาการ ด้วยความรอบรู้ รอบคอบ และระมัดระวัง ควบคู่ไปกับการมีคุณธรรมเป็นพื้นฐานของจิตใจ และการดำ เนินชีวิต คือสามารถรู้จักแยกแยะผิดชอบชั่วดี ละอายที่จะทำความชั่ว เกรงกลัวต่อผลจากการกระทำ ที่ไม่ถูกต้องตามทำ นองคลองธรรม ใช้สติ ปัญญาพิจารณาไตร่ตรองอย่างรอบคอบในการทำอะไรที่ไม่เบียดเบียน หรือก่อโทษให้เกิดกับผู้อื่นหรือสังคม เห็นคุณค่าของการแบ่งปัน ช่วยเหลือ เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ แก่ผู้อื่นและชีวิตอื่นๆ เห็นความสำคัญของการร่วมมือปรองดองกันในสังคม ซึ่งจะช่วยเสริมสร้างสายใยเชื่อมโยงคนในภาคส่วนต่างๆ ของสังคมให้มีความสามัคคี มีความเพียรที่จะร่วมสร้างสรรค์พลังทางบวก อันจะนำ ไปสู่ความเจริญก้าวหน้าที่สมดุลและยั่งยืนพร้อมรับต่อการเปลี่ยนแปลงต่างๆ ภายใต้กระแสโลกาภิวัตน์ ไม่ว่าจะเป็นการเปลี่ยนแปลงทางด้านวัตถุ เศรษฐกิจ ด้านสังคม ชุมชน ด้านทรัพยากรธรรมชาติสิ่งแวดล้อม และด้านวัฒนธรรม ประเพณี ค่านิยม ต่างๆ

หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง หรือ หลักพอเพียง เป็นหลักการดำเนินชีวิตตามแนวทางสายกลาง ที่ไม่สุดโต่งไปข้างใดข้างหนึ่ง เป็นวิธีการที่เน้นการรักษาความสมดุลในการปฏิบัติภารกิจต่างๆบนพื้นฐานของความเป็นจริง ความถูกต้องอย่างเป็นเหตุเป็นผล และไม่ประมาท ไม่เสี่ยง เป็นหลักการที่สอดคล้องกับ วิถีชีวิตดั้งเดิมของสังคมไทย ซึ่งมีพื้นฐานตั้งอยู่บนคำสั่งสอนในพระพุทธศาสนา อันเป็นคำสอนที่เป็นสากล ทันสมัยตลอดเวลา เพราะเป็นคำสอนให้มนุษย์สามารถนำ ไปปฏิบัติ เพื่อให้เป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ และนำ ไปประยุกต์ใช้ได้ทุกยุคทุกสมัย แม้ในยุคปัจจุบัน ในการปฏิบัติตน ในทุกมิติชีวิตทุกภาคส่วน และทุกด้านของการพัฒนา เพื่อสังคมส่วนรวมจะได้อยู่ร่วมกัน อย่างสันติสุข และเจริญก้าวหน้าไปอย่างมั่นคง และยั่งยืนการใช้ชีวิตตามหลักพอเพียง หรือ ชีวิตพอเพียง นั้น หากมีความเข้าใจองค์ประกอบพื้นฐานของหลักปรัชญาฯ อย่างถูกต้อง และชัดเจน ก็จะสามารถนำ ไปปรับใช้ได้ ในสถานการณ์ต่างๆ เพื่อให้เกิดประโยชน์ และความสุขได้
ในขณะที่ หลักเศรษฐศาสตร์ หรือทฤษฎีการพัฒนาทั่วไปให้ความสำคัญกับทุน (Capital) ทรัพยากรมนุษย์ (Labour) และ
เทคโนโลยี (Technology) ในการเป็นปัจจัยสำคัญในการผลิต และบริการ เพื่อให้เกิดการพัฒนาทางเศรษฐกิจ และในช่วงทศวรรษ 2520 นักพัฒนาและนักวิชาการ ก็ได้เพิ่ม ทรัพยากรธรรมชาติ (Natural resources) เข้าไปเป็นอีกส่วนประกอบหนึ่งของปัจจัยการผลิต ซึ่งเป็นผลมาจากกระแสความสนใจ การพัฒนาที่ยั่งยืน ในโลก และต่อมาหลังจากที่ธนาคารโลก ได้ให้ความสนใจพิเศษในเรี่อง ทุนทางสังคม (Social capital) โดยได้รับอิทธิพลทางความคิดจากบทความที่มีชื่อเสียงของ Robert D. Putnum (1995) ปัจจัยทางด้านสังคมก็เป็นอีกหนึ่งองค์ประกอบที่วงการพัฒนา ให้ความสำคัญกรอบแนวคิดภายใต้หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ได้เพิ่มอีกปัจจัยหนึ่ง คือ ปัจจัยทางด้านวัฒนธรรม เพื่อให้วงการพัฒนาได้ตระหนักถึงความสำคัญ โดยเน้นการพัฒนาที่ต้องคำนึงถึงองค์ประกอบใน 4 ด้าน ได้แก่ วัตถุ สังคม สิ่งแวดล้อม และวัฒนธรรม อย่างเป็นองค์รวม คือไม่แยกส่วน แต่เชื่อมโยง สัมพันธ์กัน อย่างเป็นเหตุเป็นผล ตามหลักอิทัปปัจจยตาของพระพุทธศาสนา องค์ประกอบ ทั้ง 4 ด้านเป็นทั้งปัจจัยที่ใช้ในกระบวนการผลิต การบริการ และในขณะเดียวกัน ก็เป็นปัจจัยที่ได้รับผลกระทบจากการพัฒนา จึงกล่าวได้ว่า คนเป็นศูนย์กลางของการพัฒนา คือทั้งเป็นผู้กระทำ และได้รับผลของการกระทำ จากการมีปฏิสัมพันธ์กับองค์ประกอบเหล่านี้ รายละเอียดของแต่ละองค์ประกอบ มีดังนี้
(1) วัตถุ หมายถึง วัตถุต่างๆ เชิงกายภาพ ที่มนุษย์สร้าง หรือประดิษฐ์ขึ้น เช่น วัตถุดิบ สิ่งของ วัสดุ อุปกรณ์ เครื่องใช้ไม้สอย อาหารเสื้อผ้าอาภรณ์ ที่อยู่อาศัยต่างๆ เป็นต้น ซึ่งนอกจากจะผลิตไว้ใช้เองได้ หรือใช้วิธีแลกเปลี่ยนกันดังเช่นในอดีต ในยุคปัจจุบัน ก็สามารถซื้อหามาเพื่อบริโภคได้โดยเงินทุน องค์ประกอบนี้จึงเป็นปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับด้านเศรษฐกิจ หรือเงินทุน (ในความหมายแคบ) เป็นหลัก แต่ในกระบวนการผลิตวัตถุต่างๆ เหล่านี้ ก็จำเป็นต้องอาศัยทรัพยากรด้านอื่นๆ ที่มีอยู่อย่างจำกัด เป็นปัจจัยประกอบร่วมด้วย
(2) สิ่งแวดล้อม รวมถึง ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมของชุมชน สังคม ประเทศชาติ และโลก โดยรวม ได้แก่ ความอุดมสมบูรณ์ของทรัพยากรดิน นํ้า ป่า แร่ธาตุ ความหลากหลายทางชีวภาพ ความเป็นปกติของภูมิอากาศ กระแส/ทิศทางลม คลื่น พลังงานแสงอาทิตย์เป็นต้น ซึ่งสิ่งแวดล้อมทางธรรมชาตินี้ นอกจากจะเป็นปัจจัยในการผลิตและบริการแล้ว ยังเป็นสภาพแวดล้อมที่สำคัญและจำเป็นในการดำรงชีวิต และการดำเนินชีวิตของมนุษย์ และสิ่งมีชีวิตทั้งหลายบนโลก
การใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม จึงควรเป็นไปด้วยความเคารพและระมัดระวัง ด้วยความรับผิดชอบต่อคนรุ่นหลังที่จำเป็นต้องพึ่งพิงทรัพยากรต่างๆ เหล่านี้ ในการดำรงชีวิตเช่นกัน
(3) สังคม หมายถึง สภาพการอยู่ร่วมกันของคนในสังคมความสัมพันธ์ของคนในสังคม เช่น การไว้เนื้อเชื่อใจกัน การช่วยเหลือแบ่งปัน เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ การมีวินัย เคารพ กฎ เกณฑ์ ระเบียบ กติกาการอยู่ร่วมกันในสังคมอย่างเคร่งครัด การมีกฎหมาย และระบบยุติธรรม ที่เชื่อถือได้ว่าเป็นธรรมและมีประสิทธิภาพ การมีความผูกพัน รักใคร่ สามัคคี ปรองดอง ของหมู่คณะและในสังคม การมีสถาบันทางสังคมที่เข้มแข็ง เช่น ครอบครัวอบอุ่น เครือญาติสามัคคี การจัดระบบสวัสดิการทางสังคมในรูปแบบต่างๆ ทั้งเป็นทางการและไม่เป็นทางการ ที่พัฒนาขึ้นมา เพื่อสร้างภูมิคุ้มกันที่ดีในยามวิกฤตให้กับสมาชิกในสังคม เป็นต้น ซึ่งทั้งหมดนี้ เป็นองค์ประกอบที่สำคัญยิ่งในการพัฒนาที่ยั่งยืน เพราะมีตัวอย่างให้เห็นอยู่มากมายในหลายๆประเทศ ทั้งในอดีตและปัจจุบันว่า ปัจจัยทางด้านสังคม เป็นพื้นฐานที่สำคัญยิ่งในการพัฒนา เพราะการพัฒนาไม่ว่าจะด้านใดๆ จะไม่สามารถดำเนินไปได้ด้วยดี หรือราบรื่น หรือไม่สามารถนำมาซึ่งประโยชน์ และความสุขอย่างต่อเนื่องได้ หากสังคมอ่อนแอ พื้นฐานจิตใจของคนในสังคมไม่ตั้งอยู่บนหลักศีลธรรม กฎหมายไม่ศักดิ์สิทธิ์ คนไม่สามัคคีกัน เป็นต้น
(4) วัฒนธรรม หมายถึง วิถีการดำเนินชีวิต และการดำรงชีวิตซึ่งรวมถึง ความเชื่อ ศาสนา ระบบคุณค่า ภูมิปัญญา การประกอบอาชีพวัฒนธรรมการกิน อาหารพื้นเมือง การอยู่ของผู้คน การรักษาสุขภาพการแต่งตัว ขนบธรรมเนียม ประเพณี ศิลปะ การแสดง โบราณสถานต่างๆเป็นต้น วัฒนธรรมมีความสำคัญอย่างมากในการบ่งบอกถึงเอกลักษณ์ความเป็นตัวตน การดำรงอยู่ในสังคมที่มีความหลากหลาย อย่างมีศักดิ์ศรี นอกจากวัฒนธรรมจะเป็นต้นทุนสำคัญที่เป็นเอกลักษณ์
ของแต่ละท้องถิ่น ทั้งในการผลิต การให้บริการ เพื่อให้ผลิตภัณฑ์มีคุณลักษณะเฉพาะ (Product identity / differentiation) แล้วในระยะยาว การพัฒนาที่สมดุลนั้น ควรสอดคล้องกับวิถีความเป็นอยู่ค่านิยม ความเชื่อ ของคนในท้องถิ่น แล้วจึงค่อยๆ ต่อยอดพัฒนาปรับปรุงให้เหมาะสมกับการเปลี่ยนแปลงต่างๆ อย่างเหมาะสม เพื่อไม่ให้วิถีการพัฒนา สร้างความแตกแยก หรือความแปลกแยก ขึ้นในสังคม และในขณะเดียวกัน ก็มีความจำเป็นอย่างยิ่งที่ต้องมีการพัฒนาที่ดำรงไว้ซึ่งวัฒนธรรม เพื่อคงความเป็นเอกลักษณ์ของท้องถิ่น/ชุมชน/ชนชาติ ไม่ให้ถูกกลืนหายไปนักวิชาการทางด้านเศรษฐศาสตร์วัฒนธรรม (ฉัตรทิพย์, 2542) แสดงความเห็นในเรื่องนี้โดยสรุปว่า “...สินทรัพย์ของประเทศนั้น ไม่ใช่สิ่งของที่จับต้องได้อย่างเดียว แต่คือ ประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม คุณค่า และปัญญาของชาวไทยเรา ไทยเป็นประเทศที่รํ่ารวยทางประวัติศาสตร์ มีวัฒนธรรมอันเก่าแก่ อุดมด้วยนํ้าใจไมตรีและมีขันติธรรม สืบเนื่องมายาวนาน ชุมชน และวัฒนธรรมชุมชนคือสินทรัพย์ที่มีค่าสูงยิ่งของประเทศ คือรากฐานของเศรษฐกิจแห่งชาติ...” นอกจากนี้แล้ว ในปฏิญญาแห่งสหัสวรรษ (Millennium Declaration) ประเทศสมาชิกองค์การสหประชาชาติ ต่างก็ตกลงกันที่จะให้ความสำคัญต่อการให้เกียรติและเคารพวัฒนธรรมที่แตกต่างเนื่องจากความหลากหลายทางวัฒนธรรมเป็นสมบัติที่มีคุณค่ายิ่งของมนุษยชาติ

พ.ศ.2542-2549

นโยบายเศรษฐกิจพอเพียง
บรรจุในแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

พ.ศ. 2542 สภาพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติได้เริ่มศึกษาหลักปรัชญาเรื่อง “เศรษฐกิจพอเพียง” โดยได้เชิญผู้ทรงคุณวุฒิในทางเศรษฐกิจและสาขาอื่น ๆ มาร่วมกันประมวลและกลั่นกรองพระราชดำรัสเรื่องเศรษฐกิจพอเพียงเพื่อนำมาประยุกต์ใช้ในการกำหนดทิศทางการพัฒนาของประเทศ โดยได้บรรจุนโยบายเศรษฐกิจพอเพียงในแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 9 (2545-2549) เป็นครั้งแรก และได้จัดทำเป็นบทความเรื่อง "ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง" และได้นำความกราบบังคลทูลพระกรุณาขอพระราชทานพระบรมราชวินิจฉัย
เมื่อวันที่ 22 ตุลาคม พ.ศ. 2542 โดยทรงพระกรุณาปรับปรุงแก้ไขพระราชทานและทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้นำบทความที่ทรงแก้ไขแล้วไปเผยแพร่ เพื่อเป็นแนวทางปฏิบัติของสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติและทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง ตลอดจนประชาชนโดยทั่วไป เมื่อวันที่ 29 พฤศจิกายน พ.ศ. 2542 ภาวะวิกฤตเศรษฐกิจปี 2540 ทำให้คนไทย ให้ความสำคัญกับการพัฒนาตามหลักเศรษฐกิจพอเพียงมากขึ้น ในการจัดทำแผนระดับชาติสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ(สศช.) ได้ปรับแนวคิดที่เคยเน้นการพัฒนาทางเศรษฐกิจเป็นประเด็นหลักมาเป็นการพัฒนาที่ให้ความสำคัญกับการพัฒนาคนและมิติทางสังคม ในแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 8 (พ.ศ.2540-2544) จึงเป็นจุดเริ่มต้นแนวคิดที่มุ่ง “คนเป็นศูนย์กลางการพัฒนา” สอดคล้องกับหลักเศรษฐกิจพอเพียงที่ให้ความสำคัญกับการพัฒนาคนรวมทั้งได้เชิญผู้ทรงคุณวุฒิต่างๆมาประมวลและกลั่นกรองจากพระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เรื่องเศรษฐกิจพอเพียงซึ่งพระราชทานในวโรกาสต่างๆ รวมทั้งพระราชดำรัสอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องสรุปออกมาเป็นนิยามปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงและได้รับพระราชทานพระบรมราชานุญาตให้นำไปเผยแพร่ เมื่อวันที่ 29 พฤศจิกายน 2542 เพื่อเป็นแนวทางปฏิบัติของทุกฝ่ายและประชาชนโดยทั่วไปและที่สำคัญ สศช. ยังได้อัญเชิญมาเป็นปรัชญานำทางในการจัดทำแผนพัฒนาฯฉบับที่ 9 (พ.ศ. 2545-2549) และฉบับที่ 10 (พ.ศ. 2550-2554) และต่อเนื่องจนถึงแผนพัฒนาฯ ฉบับที่ 11 (พ.ศ.2555-2559) ที่เน้นขับเคลื่อนให้บังเกิดผลในทางปฏิบัติอย่างชัดเจนยิ่งขึ้นในทุกระดับการพัฒนาประเทศปรับเปลี่ยนจากการใช้ทรัพยากรธรรมชาติสู่การประยุกต์ใช้ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง รูปแบบการพัฒนาประเทศไทยที่ผ่านมามีการเปลี่ยนแปลงไปตามสถานการณ์ก่อให้เกิดการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ และความอยู่ดีมีสุขของประชาชนชาวไทย แบ่งได้เป็น 3 ช่วง คือ
ช่วงที่ 1 เน้นการใช้ทรัพยากรธรรมชาติเป็นหลัก มีนโยบายพัฒนาอุตสาหกรรมอย่างชัดเจนด้วยการใช้ทรัพยากร ธรรมชาติและความเป็นประเทศเกษตรกรรมที่อุดมสมบูรณ์ผลิตสินค้าและบริการเพื่อการส่งออก
ช่วงที่ 2 มุ่งส่งเสริมการส่งออกและทดแทนการนำเข้า เป็นการใช้ประโยชน์จากปัจจัยการผลิตที่มีราคาถูก โดยเฉพาะแรงงานและที่ดิน เพื่อส่งเสริมการลงทุนจากต่างประเทศ ประกอบกับประเทศไทยมีการนำเข้าสินค้าอุปโภคบริโภคจึงเริ่มดำเนินนโยบายสนับสนุนอุตสาหกรรมเพื่อการส่งเสริมการส่งออกและทดแทนการนำเข้าที่เป็นการลงทุนจากต่างประเทศ
เกิดการลงทุนเพื่อขับเคลื่อนการพัฒนาประเทศ แต่การถ่ายทอดเทคโนโลยียังเป็นเพียงการสอนให้ใช้เครื่องจักรได้
เท่านั้น ไม่มีการสร้างความรู้ความเข้าใจที่สามารถนำมาดัดแปลงให้เป็นเทคโนโลยีของไทยได้ผลการพัฒนาทั้งสองช่วง เป็นระยะของแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 1-7 ซึ่งพบว่า “เศรษฐกิจดีสังคมมีปัญหา การพัฒนาไม่ยั่งยืน”
ช่วงที่ 3 ยึดปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงเป็นหลักในการพัฒนาประเทศ โดยเริ่มตั้งแต่แผนพัฒนาฯฉบับที่ 8 เป็นต้นมา ที่ยึดคนเป็นศูนย์กลางอย่างเป็นองค์รวม มีความสมดุล และความยั่งยืนมุ่งพัฒนาคน สร้างความพร้อมของระบบให้สามารถ
ปรับให้สอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลงและรู้เท่าทันโลกาภิวัตน์ ซึ่งเป็นทิศทางการพัฒนาที่ถูกต้องต่อเนื่องถึงแผนพัฒนาฯฉบับที่ 9-11 ที่เน้นการขับเคลื่อนให้บังเกิดผลในทางปฏิบัติอย่างชัดเจนเมรูปแบบในทุกระดับ ขับเคลื่อนปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงโดยมุ่งทำงานร่วมกับภาคประชาชนและภาคเอกชน การขับเคลื่อนหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในช่วงแผนพัฒนาฯ ฉบับที่ 11 มีจุดเน้นในการแก้ปัญหาพื้นฐานของสังคมไทยได้แก่ความเหลื่อมล้ำของคนในสังคม ทำให้ประชาชนในภาคชนบทได้รับประโยชน์จากการพัฒนา มีอาชีพที่สร้างรายได้อย่างเพียงพอ สามารถดำรงชีวิตอยู่ได้อย่างมีศักดิ์ศรีและคนที่ด้อยโอกาสหรือคนที่ไม่ได้เป็นเจ้าของทุนสามารถอยู่ได้ในสังคมอย่างพอใจในสิ่งที่มีมีรายได้เลี้ยงตนเองโดยไม่ต้องมีหนี้สิน มีความรู้และสุขภาพที่แข็งแรง

พ.ศ.2543-2558

เป้าหมายการพัฒนาแห่งสหัสรรษ

การพัฒนาในด้านอุตสาหกรรม รวมทั้งด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีในช่วง 3-4 ศตวรรษที่ผ่านมา ทำให้เกิดการพัฒนาด้านวัตถุมากขึ้น เกิดความต้องการใช้ทรัพยากรโลกมากขึ้น นำมาซึ่งการแย่งชิงทรัพยากรเพื่อตอบสนองความต้องการที่ไม่สิ้นสุดและความอยู่รอดของประชากรในโลก ทำให้เกิดความเสื่อมโทรมของธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม มีการใช้ทรัพยากรธรรมชาติที่มีอยู่จำกัดอย่างไม่ยั่งยืน ขาดความตระหนักถึงผลกระทบที่จะเกิดขึ้นในระยะยาว จนทำให้ “การพัฒนาที่ยั่งยืน” กลายเป็นความท้าทายของโลกในศตวรรษที่ 21 นี้
ในปี 2543 องค์การสหประชาชาติได้เพิ่มแนวคิดการพัฒนาอย่างยั่งยืน เข้าไปเป็นหนึ่งในเป้าหมายการพัฒนาระหว่างประเทศ โดยมุ่งที่การส่งเสริมการรักษาสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน และพัฒนาคุณภาพการอยู่อาศัยของประชากรทั่วโลก
เป้าหมายการพัฒนาสหัสวรรษ 8 ประการประจำปี 2543-2558
1.ลดจำนวนผู้ขาดสารอาหารลงครึ่งหนึ่ง
2. ส่งเสริมการบรรลุการศึกษาประถมศึกษาสากล
3. ส่งเสริมความเท่าเทียมทางเพศและการเพิ่มอำนาจสตรี
4. ลดภาวะการเสียชีวิตของเด็ก
5. ส่งเสริมสุขภาพมารดา
6. ต่อสู้กับโรคเอดส์ มาลาเรียและโรคอื่น
7. ประกันความยั่งยืนของสิ่งแวดล้อม
8. ส่งเสริมความเป็นหุ้นส่วนทั่วโลกสำหรับการพัฒนา

พ.ศ.2549

รางวัลความสำเร็จสูงสุด
ด้านการพัฒนามนุษย์

หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงได้รับการเชิดชูเป็นอย่างสูงจากองค์การสหประชาชาติ โดยนายโคฟี อันนัน ในฐานะเลขาธิการองค์การสหประชาชาติ ได้ทูลเกล้าฯ ถวายรางวัลความสำเร็จสูงสุดด้านการพัฒนามนุษย์ แด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ เมื่อวันที่ 26 พฤษภาคม พ.ศ. 2549 และได้มีปาฐกถาถึงหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงว่า เป็นปรัชญาที่มีประโยชน์ต่อประเทศไทยและนานาประเทศ และสามารถเริ่มได้จากการสร้างภูมิคุ้มกันในตนเอง สู่หมู่บ้าน และสู่เศรษฐกิจในวงกว้างขึ้นในที่สุด
26 MAY 2006SG/SM/10478-DEV/2576THAI KING’S DEVELOPMENT AGENDA, VISIONARY THINKING INSPIRATION TO PEOPLE EVERYWHERE, SAYS SECRETARY-GENERAL TO BANGKOK PANELSECRETARY-GENERALPRESS RELEASEหลังจากที่แนวคิกหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงรวมถึงตัวอย่าง และผลที่เกิดขึ้น ในทางปฏิบัติ ในระดับต่างๆ ได้รับการเผยแพร่ขยายไปในวงกว้าง ทาให้เกิดความสนใจเกี่ยวกับหลักปรัชญาฯ และการนาไปประยุกต์ใช้ในส่วนต่างๆ เพิ่มมากขึ้น และโดยเฉพาะอย่างยิ่ง หลักจากที่มีการเผยแพร่หนังสือ “รายงานการพัฒนาคนของประเทศไทยปี 2550:เศรษฐกิจพอเพียงกับการพัฒนาคน” ที่จัดพิมพ์โยสำนักโครงการพัฒนาแห่งสหประชาชาติ (United Nations Development Programme) ทาให้แนวคิดการพัฒนาที่ให้ความสำคัญต่อ การพัฒนาคน มีความลุ่มลึกมากขึ้นอีกระดับหนึ่ง เนื่องด้วยปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ให้ความสำคัญกับการพัฒนาคนให้มีคุณภาพ โดยเฉพาะการพัฒนาด้านความรู้ทางวิชาการ ที่เน้นการฝึกให้มีความรอบรู้ ใช้ความรอบคอบ และความระมัดระวังในการใช้ความรู้ ควบคู่ไปกับการพัฒนาในด้านคุณธรรม ให้เห็นถึงประโยชน์ที่แท้จริง คือ ประโยชน์ในระยะยาว ผ่านการสร้างจิตสานึกรับผิดชอบการอยู่ร่วมกันในสังคม การใช้ทรัพยากรของสังคม/โลก โดยคำนึงถึง ประโยชน์ส่วนรวม เพราะท้ายที่สุดแล้ว ในระยะยาวการกระทำใดๆ ก็ตาม จะส่งผลกระทบต่อส่วนรวม และย้อนกลับมากระทบต่อส่วนบุคคลในที่สุดการเห็นคุณค่าประโยชน์ส่วนรวมมนุษย์เราไม่สามารถอยู่คนเดียวในโลกได้ จำเป็นต้องอยู่ร่วมกับผู้อื่นในสังคม ซึ่งการจะอยู่ร่วมกับผู้อื่นในสังคมนั้นจำเป็นต้องมีความเข้าใจถึงผลกระทบที่จะเกิดขึ้นจากการกระทำของแต่ละคน ทั้งในระยะสั้น และระยะยาว รวมถึงผลกระทบต่อตนเอง คนรอบข้าง ส่วนรวม และท้ายที่สุดผลกระทบที่ย้อนกลับมาหาตนเองในที่สุด และเนื่องจากทรัพยากรมีอยู่อย่างจำกัดสภาพแวดล้อมทางสังคม/สิ่งแวดล้อมในโลก มีการเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา ไม่แน่นอน การที่จะตัดสินใจทำกิจกรรมอะไรก็ตาม เช่น การผลิต การบริโภค การลงทุน การเดินทาง การเลือกแหล่งที่อยู่อาศัย ฯลฯ จึงควรจำเป็นต้องมีหลักยึด ในการตัดสินใจ และการปฏิบัติ ซึ่งหากเป้าหมายของแต่ละคน คือประโยชน์และความสุขที่แท้จริงแล้วก็ควรดำเนินชีวิตตามหลักพอเพียง โดยมีหลักในการตัดสินใจเชิงเป้าหมายที่คำนึงถึงผลที่จะเกิดขึ้นในระยะยาว(ความยั่งยืน) โดยคำนึงถึงผลประโยชน์ส่วนรวม และคำนึงถึงความสมดุลของการใช้ทรัพยากรต่างๆการคำนึงถึงประโยชน์ส่วนรวม เริ่มตั้งแต่การใช้ทรัพยากรต่างๆ
เพื่อดำเนินชีวิต โดยการพิจารณาอย่างรอบคอบ ก่อนที่จะดำเนินการใดๆ ในการตัดสินใจเลือก หรือ จัดลำดับความสำคัญในสิ่งที่จะทำ ทรัพยากรที่จะใช้ วิธีการที่จะดำเนิน ว่าจะส่งผลกระทบต่อส่วนรวม และต่อตนเองในระยะยาวอย่างไร และหากมีส่วนร่วมในการพิจารณาดำเนินโครงการ หรือ กิจกรรมพัฒนาชุมชน/สังคม ก็ควรใช้หลักพอเพียง คือ มุ่งให้เกิดประโยชน์กับคนส่วนใหญ่ หรือประโยชน์ส่วนรวม เป็นหลัก โดยจัดลำดับความสำคัญตามความเร่งด่วน และความจำเป็นของปัญหา คำนึงถึงความคุ้มค่าของการใช้ทรัพยากรและการลงทุน มากกว่าการวัดด้วยตัวเลขผลกำไร หรือรายได้ที่จะเกิดขึ้นอย่างเดียว ตามหลักเศรษฐศาสตร์ทั่วไปเมื่อแต่ละคน สามารถดำเนินชีวิตพอเพียงในระดับบุคคลได้แล้ว ก็ควรให้ความสำคัญกับการอยู่ร่วมกันในสังคมโดยเริ่มจาการให้ การแบ่งปัน แก่ผู้ที่ยังขาด ยังขัดสนอยู่ในสังคม ทั้งวงแคบและวงกว้าง ตามกำลังที่แต่ละคนมี การไม่เบียดเบียน การให้ การแบ่งปัน การมีไมตรีจิตเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ต่อกันของคนในสังคม เป็นพื้นฐานของความไว้ใจกันว่า สามารถพึ่งพิงอาศัยกันได้ ช่วยเหลือกันได้ในยามที่จำเป็น ซึ่งจะทำให้สังคมโดยรวม สามารถอยู่ได้อย่างสงบสุข มีความปลอดภัยของชีวิตและทรัพย์สินในเบื้องต้นเพราะเมื่อมีการช่วยเหลือบุคคลที่ขาดแคลนปัจจัยพื้นฐานในการครองชีพ โอกาสที่คนจะประกอบอาชญากรรม กระทำความผิด เพราะความบีบคั้นที่ต้องแสวงหาปัจจัยพื้นฐานมาดำรงชีวิต ก็จะน้อยลง และนำไปสู่ความสามัคคี และความเข้มแข็งในที่สุด
เรียนรู้หลักการทรงงาน เพื่อดำเนินตามรอยพ่อการมุ่งประโยชน์สุขส่วนรวม
เป็นเป้าหมายหลักในการทรงงาน ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ เช่นเดียวกับการคิดอย่างเป็นองค์รวม มองเชิงระบบ เพื่อให้เห็นความเชื่อมโยง ของเหตุ ปัจจัย ต่างๆ ที่เกี่ยวกับการดำเนินชีวิตและการพัฒนา ดังนั้น เพื่อให้เกิดประโยชน์ส่วนรวมในทางปฏิบัติจริง เราสามารถเรียนรู้แนวทาง หรือวิธีการทำงานได้จากหลักการทรงงานต่างๆ ของพระองค์ท่านได้ ยกตัวอย่าง เช่น การศึกษาข้อมูลอย่าเป็นระบบ เพื่อให้รู้ว่า เรามีทรัพยากรอะไรบ้าง ทั้งเชิงปริมาณ และคุณภาพ หรือมีปัญหาอย่างไร เป็นการรู้จักตนเองให้ดีก่อน อย่างรอบรู้ จะได้ตัดสินใจเลือกเส้นทางพัฒนา องค์กร/ชุมชน/สังคม/ประเทศชาติได้อย่างเหมาะสมกับสถานภาพ ในแต่ละปัจจุบัน ตามความเป็นจริง เน้นกระบวนการมีส่วนร่วม จากทุกฝ่ายที่มีส่วนเกี่ยวข้อง เพื่อให้เกิดความรอบคอบ ตลอดจนสร้างความรู้สึกเป็นเจ้าของ และรับผิดชอบร่วมกัน ในกระบวนการพัฒนาแต่ละคนจะได้มีความกระตือรือร้น สนใจ ใส่ใจ ในปัญหาและแนวทางการพัฒนาชุมชน รวมถึงผลที่จะเกิดขึ้น ทั้งต่อตนเองและส่วนรวม การพัฒนาให้เป็นไปอย่างเป็นขั้นตอน เพื่อให้สามารถรักษาสมดุลในแต่ละย่างก้าวของการพัฒนาได้ เพราะการพัฒนานำมาซึ่งการเปลี่ยนแปลงต่างๆ และมนุษย์มีศักยภาพในการเรียนรู้ และปรับตัวต่างกัน การที่จะทำให้เกิดประโยชน์ของการพัฒนากระจายสู่ส่วนรวมให้ได้อย่างมีประสิทธิภาพนั้นจำเป็นต้องคำนึงถึงพื้นฐาน ศักยภาพ และสถานการณ์ สิ่งแวดล้อม ในแต่ละช่วงเวลา แล้วค่อยๆ ต่อยอดการพัฒนาให้ก้าวหน้าขึ้นเรื่อยๆ จากฐานรากตามความเป็นจริง อย่างเหมาะสม เพื่อให้การพัฒนามีความมั่นคง ชุมชนและสังคมมีความเข้มแข็ง ไม่เกิดความแตกแยกในสังคมบนเส้นทางการพัฒนา

พ.ศ.2550

UNDP จัดทำหนังสือ "รายงานการพัฒนาคนของประเทศไทย ปี 2550
:เศรษฐกิจพอเพียงกับการพัฒนาคน"

สำนักงานโครงการพัฒนาแห่งสหประชาชาติได้เผยแพร่รายงานการพัฒนาคนแห่งสหประชาชาติ (Thailand Human Development Report) ประจำปี 2550 ได้นำเสนอแนวพระราชดำริการพัฒนาของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ ซึ่งถือเป็นการนำเสนอแนวคิดปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงในระดับสากลเป็นครั้งแรก ซึ่งเป็นแนวคิดที่มีความสำคัญต่อการพัฒนาอย่างสมดุลและยั่งยืน มุ่งสร้างความเติบโตทางเศรษฐกิจที่มีคุณภาพและมั่นคง บริหารเศรษฐกิจด้วยความรอบคอบ ค่อยเป็นค่อยไป แต่ก็สร้างความเข้มแข็งเพื่อเป็นภูมิคุ้มกันต่อประเทศได้ โดยปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงนั้นจะมุ่งเน้นความสำคัญที่ความเป็นมนุษย์ โดยเพิ่มมิติการพัฒนาด้านจิตใจและคุณธรรมเข้าไปด้วย เน้นความอยู่ดีมีสุขมากกว่าความร่ำรวย นอกจากนี้ ยังนำเสนอ การปรับวางระดับการพัฒนาคนตามแนวเศรษฐกิจพอเพียง การพัฒนาภายนอกตัวคนตามองค์ประกอบดัชนีความก้าวหน้าของคน ทั้งด้านสุขภาพ การทำงาน ด้านรายได้ ที่อยู่อาศัย และด้านสภาพแวดล้อม

พ.ศ.2558-2573

เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนขององค์การสหประชาติ SDGs

การพัฒนาที่ยั่งยืน จะเกิดขึ้นได้หากเป้าหมายการพัฒนาด้านเศรษฐกิจและสังคม ระบบนิเวศและธรรมชาติ สอดคล้อง และเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน โดยไม่ทำให้เกิดความสุ่มเสี่ยงต่อระบบทางธรรมชาติที่จำเป็นต่อการดำรงอยู่ของมนุษย์ และต้องคำนึงถึงความอยู่รอดของคนในรุ่นนี้และรุ่นต่อๆไปในคราวเดียวกันเรื่องของการพัฒนาเพื่อความยั่งยืนได้ถูกหยิบยกขึ้นหารือในเวทีต่างๆทั้งระดับประเทศและระดับสากล โดยองค์การสหประชาชาติได้กำหนดให้การพัฒนาที่ยั่งยืนเป็นหนึ่งในวาระสำคัญของ “เป้าหมายการพัฒนาสหัสวรรษ” พ.ศ.2543-2550 หรือ "Millinium Development Goals - MDGs 2000-2015" ซึ่งประสบความสำเร็จเป็นอย่างดี และเพื่อให้เกิดความต่อเนื่อง ในการประชุมสมัชชาใหญ่แห่งสหประชาชาติ (United Nations General Assembly) เดือนกันยายน 2558 ที่ประชุมจะได้มีการพิจารณาเพื่อประกาศใช้ “เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน พ.ศ. 2558-2573" หรือ "Sustainable Development Goals - SDGs 2015-2030" เพื่อใช้เป็นหลักและกรอบการดำเนินงานสำหรับอีก 15 ปีข้างหน้า

ประกอบด้วยเป้าหมายการพัฒนาด้านต่างๆทั้งหมด 17 ข้อ ดังนี้

1. ความยากจน

ยุติความยากจนทุกรูปแบบทั่วโลก

2. ความหิวโหยยุติภาวะขาดแคลนอาหาร

มุ่งสร้างความมั่นคงทางด้านอาหาร (Food security) พัฒนาคุณภาพสารอาหารและ ส่งเสริมการทำการเกษตรที่ยั่งยืน

3. สุขภาวะ

สร้างสุขภาวะที่ดี และส่งเสริมความเป็นอยู่ที่ดีในทุกช่วงอายุ

4. การศึกษา

ส่งเสริมคุณภาพการศึกษาอย่างทั่วถึงและเท่าเทียม และส่งเสริมโอกาสในการเข้าถึงโอกาสทางการศึกษาตลอดชีวิตแก่ทุกคน

5. ความเท่าเทียมทางเพศ

สร้างความเท่าเทียมทางเพศ และให้โอกาสศที่เท่าเทียมกับผู้หญิง

6. น้ำและการสุขาภิบาล

พัฒนาคุณภาพน้ำ และโอกาสในการใช้น้ำสะอาดเพื่อการอุปโภคบริโภคสำหรับทุกคน

7. พลังงาน

เพิ่มโอกาสในการใช้พลังงานไฟฟ้าที่ทันสมัยน่าไว้วางใจยั่งยืนและเพียงพอต่อการใช้งานของทุกคน

8. เศรษฐกิจและการจ้างงาน

ส่งเสริมการเติบโตทางเศรษฐกิจที่ยั่งยืนและครอบคลุม สร้างอาชีพที่ครอบคลุมมีประสิทธิภาพและเหมาะสมแก่ทุกคน

9. โครงสร้างพื้นฐานและการปรับให้เป็นอุตสาหกรรม

พัฒนาโครงสร้างพื้นฐานที่มีความยืดหยุ่น ส่งเสริมการพัฒนาอุตสาหกรรมที่ครอบคลุมและยั่งยืนและกระตุ้นการสร้างนวัตกรรม

10. ความเหลื่อมล้ำ

ลดความเหลื่อมล้ำทั้งภายในและภายนอกประเทศ

11. เมืองและการตั้งถิ่นฐานของมนุษย์

สร้างเมืองที่ผู้คนสามารถตั้งถิ่นฐานได้อย่างครอบคลุม ปลอดภัย ยืดหยุ่น และยั่งยืน

12. แบบแผนการผลิตและการบริโภคที่ยั่งยืน

ส่งเสริมแบบแผนการผลิตและการบริโภคที่ยั่งยืน

13. การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและผลกระทบ

เตรียมพร้อมในการตั้งรับความเปลี่ยนแปลงทางสภาพอากาศและผลกระทบที่จะตามมาอย่างเร่งด่วน

14. ทรัพยากรทางทะเล

อนุรักษ์และใช้ทรัพยากรทางทะเลเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน

15. ระบบนิเวศและความหลากหลายทางชีวภาพ

ปกป้อง ฟื้นฟู และส่งเสริมการใช้ระบบนิเวศภาคพื้นดินอย่างยั่งยืน มีการบริหารจัดการป่าไม้ ยับยั้งกระบวนการตัดไม้ทำลายป่า ยับยั้งและฟื้นฟูการเสื่อมโทรมของทรัพยากรดิน และการสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพ

16. สังคมและความยุติธรรม

สร้างสังคมสงบสุขอย่างทั่วถึงเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน ในทุกชนชั้น พลเมืองทุกคนสามารถได้รับความยุติธรรมอย่างเท่าเทียม และสร้างสถาบันที่ดำเนินงานอย่างมีประสิทธิภาพ โปร่งใส และครอบคลุมทุกระดับชั้น

17. ความร่วมมือและการปฏิบัติให้เกิดผล

สร้างความเข้มแข็งให้วิธีการดำเนินงานร่วมกัน และพัฒนาความสัมพันธ์อันดีในกลุ่มพันธมิตรทั่วโลกเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน

CR.

http://www.tsdf.or.th/th/philosophy/

พ.ศ.2559

การแสดงความอาลัยแด่พระผู้เสด็จสู่สวรรคาลัย

ศาสตร์ของพระราชาในการพัฒนาประเทศนับตั้งแต่วิกฤติเศรษฐกิจปี 2540 เป็นต้นมา รัฐบาลไทยได้น้อมนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาเป็นแนวทางในการขับเคลื่อนการพัฒนาประเทศ ทั้งในส่วนของการกำหนดนโยบายและการลงมือปฏิบัติร่วมกับทุกภาคส่วน ไม่ว่าจะเป็นองค์การบริหารส่วนท้องถิ่น ภาคธุรกิจ ภาคประชาสังคม ภาคการศึกษา และประชาชน เริ่มจากแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 9 เป็นต้นมา โดยมีเป้าหมายคือ ปลูกฝังแนวคิดแห่งความพอเพียงตั้งแต่ระดับบุคคลจนถึงระดับองค์กร ซึ่งจะนำไปสู่การพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมที่ยั่งยืนต่อไปปัจจุบัน ประเทศไทยได้น้อมหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงเป็นแนวทางหลักในการพัฒนาประเทศ โดยมีการระบุไว้ในรัฐธรรมนูญฉบับปี 2560, ยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี, แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติปี 2560-2564, และยุทธศาสตร์การพัฒนาประเทศ Thailand 4.0โดยมุ่งเน้นการดำเนินการเพื่อบรรลุเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน 17 ข้อ (17 SDGs) ขององค์การสหประชาชาติตามแนวทางของหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง

การดำรงตำแหน่งประธานกลุ่ม 77 ปี 2559 ของประเทศไทยในเวทีโลก ประเทศไทยประสบความสำเร็จในการแลกเปลี่ยนประสบการณ์ด้านงานพัฒนากับกลุ่มประเทศ 77 ด้วยการน้อมนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาประยุกต์ใช้ มีการจัดการประชุมระดับผู้เชี่ยวชาญและระดับบริหารสองครั้งในกรุงเทพฯ และในปีเดียวกัน ที่ประชุมผู้นำกลุ่ม 77 ที่จัดขึ้นระหว่างการประชุมสมัชชาสหประชาชาติ ณ นครนิวยอร์ก ต่างเห็นพ้องต้องกันว่า ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง คือแนวทางที่สามารถปฏิบัติได้จริง และจะนำไปสู่การบรรลุเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนได้

ศาสตร์ของพระราชาเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืนหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงเป็นหลักในการคิด ตัดสินใจและการปฏิบัติสำหรับการดำเนินชีวิตหรือประกอบกิจการงานใด ๆ ด้วยการใช้ความรู้และคุณธรรมเป็นฐาน ผ่านการไตร่ตรองด้วยการใช้หลักสำคัญ 3 ประการ ได้แก่ พอประมาณ ไม่มากเกินไป ไม่น้อยเกินไป มีเหตุผล ตามหลักวิชาการ มีภูมิคุ้มกัน พร้อมรองรับการเปลี่ยนแปลงหรือวิกฤติที่อาจเกิดขึ้น ซึ่งจะนำไปสู่การพัฒนาอย่างสมดุลในทุกมิติ ไม่ว่าจะเป็นด้านเศรษฐกิจ สังคม สิ่งแวดล้อม และวัฒนธรรม อันเป็นแนวทางที่จะนำไปสู่ความสุขที่ยั่งยืนได้อย่างแท้จริง

พ.ศ.2560

รายงานการพัฒนาคนแห่งสหประชาชาติโดย UNDP

สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวกับการสืบสานพระราชปณิธานสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงห่วงใยประชาชนที่ได้รับผลกระทบจากอุทกภัย และได้พระราชทาน 9 แนวทางให้รัฐบาลและประชาชนยึดเป็นหลักปฏิบัติ ผ่านมายังนายกรัฐมนตรี เมื่อวันที่ 7 สิงหาคม 2560 ได้แก่
1) ให้รัฐบาลช่วยเหลือประชาชนที่ได้รับผลกระทบจากอุทกภัยและแก้ปัญหาอย่างยั่งยืนเป็นพื้นที่ๆตามมาตรการต่างๆอย่างรวดเร็ว และทั่วถึง
2) ทำทุกวิถีทางให้ประชาชนมีความสุขทั้งการช่วยเหลือการบรรเทาการจัดระเบียบการสร้างวินัยการสร้างอุดมการณ์และทำทุกมาตรการอย่างต่อเนื่อง
3) รักษาขนบธรรมเนียมประเพณีเอกลักษณ์ความเป็นไทยให้นักท่องเที่ยวชื่นชม
4) สร้างภูมิคุ้มกันภัยคุกคามรูปแบบใหม่ที่ไม่เคยพบมาก่อนตามมาตรฐานสากล
5) สร้างระบบการศึกษาทีดี ให้ประชาชนมีความรู้ที่ลึกซึ้งและใช้งานได้จริง
6) ส่งเสริมงานจิตอาสา
7) ทำให้ประชาชนเชื่อมั่นในระบบยุติธรรม
8) ให้ข้าราชการประพฤติตนเป็นแบบอย่างที่ดีต่อประชาชน เพื่อสร้างความศรัทธา
9) สืบสานพระราชปณิธานรัชกาลที่ 9 และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ 9
ที่มา: ข่าวทำเนียบรัฐบาล 9 สิงหาคม 2560
สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวกับพระบรมราโชบายด้านการศึกษา
สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงมีพระราชดำริว่าการศึกษาควรช่วยสร้างให้คนไทยเป็นผู้ที่มีทัศนคติที่ดีและถูกต้อง มีพื้นฐานชีวิตที่มั่นคงเข้มแข็ง มีระเบียบวินัย มีงานและอาชีพ และเป็นพลเมืองที่ดี ทรงเน้นย้ำให้มหาวิทยาลัยราชภัฏทั้ง 38 แห่งทั่วประเทศ ให้บริการด้านการศึกษาที่มีคุณภาพ และสามารถพัฒนาท้องถิ่นได้อย่างมีประสิทธิภาพนับตั้งแต่ปี 2552 สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงมีพระราชดำริให้นำพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์และทรัพย์จากผู้บริจาคโดยเสด็จพระราชกุศลมาใช้ให้เกิดประโยชน์ในการเสริมสร้างโอกาสทางการศึกษาให้แก่เยาวชน ผ่านโครงการทุนการศึกษาสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร ทรงจัดตั้งเป็น ”มูลนิธิทุนการศึกษาพระราชทานสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร” หรือ มทส. ปัจจุบันมีนักเรียนทุนพระราชทานรวมทั้งสิ้น 1,228 คน

โครงการจิตอาสา "เราทำความ ดี ด้วยหัวใจ" (พ.ศ. 2560-2561)สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงมีพระราชปณิธานให้จัดโครงการจิตอาสา “เราทำความ ดี ด้วยหัวใจ” โดยทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ หน่วยทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ หน่วยทหารรักษาพระองค์ ข้าราชบริพารในพระองค์ ร่วมกับประชาชนจิตอาสาบำเพ็ญสาธารณประโยชน์ในพื้นที่ชุมชนต่าง ๆ อันเป็นการทำความ ดี ด้วยหัวใจ เพื่อถวายเป็นพระราชกุศลแด่พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร ซึ่งได้มีการดำเนินการโครงการเป็นต้นแบบเมื่อวันที่ 21 – 27 มิถุนายน 2560 โดยผู้ลงทะเบียนเข้าร่วมกิจกรรมจะได้รับหมวกแก๊ปและผ้าพันคอประชาชนจิตอาสาพระราชทาน พร้อมด้วยสมุดบันทึกความดี และมีการดำเนินกิจกรรมในทุกจังหวัดทั่วประเทศระหว่างวันที่ 28 กรกฎาคม 2561 – 5 ธันวาคม 2561 เรียบเรียงข้อมูลจาก กองข่าว สำนักราชเลขาธิการ https://www.facebook.com/infodivohm/
โครงการในพระราชดำริด้านการบริหารจัดการน้ำและป่าไม้ (2560)
สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงสนพระราชหฤทัยในการแก้ปัญหาแหล่งน้ำให้กับเกษตรกรเป็นอย่างยิ่ง โดยเมื่อครั้งดำรงพระราชอิสริยยศสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฏราชกุมารได้พระราชทานพระราชดำริให้ช่วยเหลือราษฎรตำบลยางหักอำเภอปากท่อจังหวัดราชบุรีที่ขาดแคลนน้ำในการอุปโภคบริโภคโดยสร้างอ่างเก็บน้ำขนาดเล็กเพื่อเป็นแหล่งน้ำกินน้ำใช้และยังได้พลิกฟื้นผืนดินที่แห้งแล้งให้มีความอุดมสมบูรณ์สามารถปลูกพืชผลไม้นานาพันธุ์ที่ให้ผลผลิตที่สมบูรณ์และมีคุณภาพ เป็นการยกระดับชีวิตความเป็นอยู่สร้างชื่อเสียงให้แก่ชุมชนและจังหวัดในฐานะแหล่งปลูกพืชผักผลไม้คุณภาพดีของจังหวัดราชบุรี

ปัจจุบันทรงรับโครงการต่าง ๆ ไว้เป็นโครงการในพระราชดำริ อาทิ1. การก่อสร้างฝายบ้านเขาแดงพัฒนา จ.จันทบุรี
2. การก่อสร้างฝายทดน้ำคลองไทรนองตอนบน จ.จันทบุรี
3. การก่อสร้างอ่างเก็บน้ำซำต้มขาวพร้อมท่อส่งน้ำ จ.อุดรธานี
4. การขุดลอกอ่างเก็บน้ำห้วยหินพร้อมอาคาร จ.บึงกาฬ
5. การขุดลอกอ่างเก็บน้ำหนองบ่อพร้อมติดตั้งสถานีสูบน้ำด้วยไฟฟ้า จ.บึงกาฬ
6. การพัฒนาแหล่งน้ำและระบบท่อส่งน้ำบ้านโพนไฮ จ.มุกดาหาร
7. การก่อสร้างฝายห้วยโสกรังพร้อมระบบส่งน้ำและการขุดลอก จ.ขอนแก่น
8. การก่อสร้างฝายน้ำล้นลำห้วยยางบริเวณบ้านนาเมือง จ.อำนาจเจริญ
9. การสร้างอ่างเก็บน้ำห้วยผาโก้ง จ.เชียงราย
10. การก่อสร้างฝายพร้อมระบบส่งน้ำ จ.พะเยา
11. การก่อสร้างระบบส่งน้ำจากอ่างเก็บน้ำห้วยใหญ่ จ.เพชรบูรณ์
12. การก่อสร้างอ่างเก็บน้ำห้วยเฮี้ย จ.เชียงราย
13. การก่อสร้างอ่างเก็บน้ำห้วยป่าสัก จ.เชียงราย
14. การก่อสร้างอ่างเก็บน้ำห้วยแม่ยะพร้อมระบบส่งน้ำ จ.ตาก
15. การก่อสร้างระบบส่งน้ำบริเวณตำบลนิคมพัฒนา จ.สตูล
16. อ่างเก็บน้ำห้วยทรายขมิ้น จ.สกลนคร
ขอบคุณข้อมูลจาก สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ (กปร.)
เศรษฐกิจ (SDG 8, 10)- เพิ่มรายได้และอาชีพให้เกษตรกร ด้วยการพัฒนาแหล่งน้ำและระบบบริหารจัดการน้ำ
- ลดความเหลื่อมล้ำด้วยการช่วยพัฒนาแหล่งทำกิน
สังคม (SDG 1, 2, 6)
- ลดความยากจนด้วยการสร้างแหล่งน้ำสำหรับการเกษตรกรรม
- ลดความอดอยากเพราะชุมชนสามารถทำการเพาะปลูกได้มากขึ้น
- เพิ่มแหล่งน้ำเพื่อการเพาะปลูกและอุปโภค บริโภค
สิ่งแวดล้อม (SDG 11, 12, 13, 15)
- ช่วยบรรเทาปัญหาโลกร้อนด้วยการบริหารจัดการน้ำช่วยเพิ่มพื้นที่ป่าสีเขียว
- รักษาทรัพยากรป่าไม้และสมดุลทางธรรมชาติ- สร้างให้เกิดรูปแบบการบริโภคที่ยั่งยืน
- ส่งเสริมให้เกิดชุมชนที่ปลอดภัยและยั่งยืน
วัฒนธรรม (SDG 16)
- ส่งเสริมให้เกิดสำนึกในการอยู่ร่วมกันระหว่างคนและธรรมชาติอย่างสมดุลและเป็นธรรม

---------------------------------------------

โครงการในพระราชดำริ

@hippo_design

โครงการแก้มลิง #ของพ่อหลวง
แนวคิดของโครงการแก้มลิง เกิดจากการที่พ่อหลวงมีพระราชดำริถึงลิงที่อมกล้วยไว้ในกระพุ้งแก้มได้คราวละมากๆ จึงมีพระราชกระแสอธิบายว่า “ลิงโดยทั่วไปถ้าเราส่งกล้วยให้ ลิงจะรีบปอกเปลือก เอาเข้าปากเคี้ยว แล้วนำไปเก็บไว้ที่แก้มก่อน ลิงจะทำอย่างนี้จนกล้วยหมดหวีหรือเต็มกระพุ้งแก้ม จากนั้นจะค่อยๆ นำออกมาเคี้ยวและกลืนกินภายหลัง” ด้วยแนวพระราชดำรินี้ จึงเกิดเป็นโครงการแก้มลิงขึ้น เพื่อสร้างพื้นที่กักเก็บน้ำ ไว้รอการระบายเพื่อใช้ประโยชน์ในภายหลัง